Les Innocentes

Een boeiend historisch personage en een aangrijpende oorlogsgeschiedenis werden voor Les innocentes gladgestreken tot nonnensprookje.

1945. De oorlog is afgelopen, maar laat nog sporen na. Française Mathilde Beaulieu is ver van huis, in Polen, waar ze voor het Rode Kruis werkt. Rond het hospitaal zwerven oorlogswezen. En de jonge non die haar op een dag op komt halen, voert haar mee naar een klooster dat nog natrilt van de afschuwelijke gebeurtenissen. Moeder-overste probeert de schande te verbergen, maar zuster Maria smeekt om hulp: de ‘bevrijders’ van het Rode Leger lieten syfilis achter, en zeven zwangere nonnen.
Les innocentes is gebaseerd op de oorlogsnotities van Madeleine Pauliac, een Franse arts die in 1945 in Polen op een klooster stuitte met vijftig verkrachte en vermoorde vrouwen. Zoals Mathilde in Les innocentes was Madeleine een communiste die in het verzet had gezeten en meedeed aan de bevrijding van Parijs en de campagnes in de Elzas en de Vogezen. Anders dan in de film stond Madeleine aan het hoofd van het Franse Rode Kruis in Warschau. Anders dan Mathilde, ook, verongelukte ze in 1946 tijdens een van de ruim tweehonderd hulpmissies die ze in Polen leidde.
Een fascinerende en kennelijk ontzettend moedige vrouw, maar het scenario van Sabrina B. Karina en Alice Vial maakt haar toch stukken minder interessant. Mathilde is in de film duidelijk de mindere in rang ten opzichte van haar geliefde, de sarcastische Joodse arts Samuel Lehmann (Vincent Macaigne, die uiteindelijk de interessantste rol heeft). Haar communistische opvattingen zijn samengevat tot een soort aantrekkelijke koppigheid en actrice Lou de Laâge als Mathilde ziet er steeds net iets te glamoureus uit voor een post-WO II-strijdster. Cameravrouw Caroline Campetier (Holy Motors) maakt mooi gebruik van de habijten, het koude licht dat door de ramen naar binnen valt en de warme gloed van de olielampen — maar het verhaal wil maar niet echt boeien.
Regisseur Anne Fontaine (Coco avant Chanel, Gemma Bovery) lijkt een botsing voor ogen te hebben gestaan tussen Mathildes links-materialistische wereldbeeld en de spiritualiteit van zuster Maria, maar daarvan is eigenlijk nauwelijks sprake. Het is eenrichtingsverkeer: Mathildes persoonlijkheid en zelfs het trauma van de verkrachte vrouwen moeten plaatsmaken voor de gesprekken over het geloof. Fontaine spendeerde ter voorbereiding enige tijd in twee Benedictijnse kloosters en leerde dat geloven een werkwoord is. "Weet je, het geloof", legt Maria met haar mooie, serene gezicht uit, "in het begin ben je als een kind aan je vaders hand, voel je je veilig. Dan komt het moment (…) waarop je vader je loslaat."
Was Les Innocentes maar wat minder veilig gebleven. Mathilde verandert de tragedie uiteindelijk met een list in een katholiek sprookje en Fontaine houdt de kijker braaf bij het handje.

Barend de Voogd