LEPEL

Willem van de Sande Bakhuyzen (Familie, Cloaca) bewijst met de kinderfilm Lepel dat hij ook uit de voeten kan met een lichtvoetig modern sprookje.

Wel eens gehoord dat iemand zijn kind Lepel noemt? Scenarist Mieke de Jong maakt met de naam meteen duidelijk dat haar geen realisme voor ogen stond met Lepel. De kinderfilm is een modern sprookje over een negenjarig jongetje, dat zijn vader en moeder op bizarre wijze is kwijt geraakt. De twee zijn nooit teruggekomen van een ballonvaart om de wereld. Zijn ze verongelukt? Omdat zijn ouders zijn verdwenen, wordt het jongetje opgevoed door een oma, het door Loes Luca lekker vet gespeelde secreet Koppenol, dat doet denken aan de stiefmoeder van Assepoester. Ze laat Lepel als een mannelijke Assepoester ploeteren. Koppenol leeft van een curieuze vorm van diefstal. Dagelijks gaat ze met Lepel in een warenhuis knopen van nieuwe kleren stelen. Rekenwonder Lepel moet ze thuis op kleur sorteren en tellen.
In zijn treurige leventje komt verandering als hij weeskind Pleun (Neeltje de Vree) ontmoet, dat in het warenhuis stiekem achter een stapel truien woont. Ook Lepel verbergt zich in de winkel, op de hielen gezeten door Koppenol en een fanatieke schoolmeester (Kees Hulst), die Lepel nodig heeft voor een prestigieuze rekenwedstrijd voor scholen. Aan de andere kant staat de aardige verkoper Max (Barry Atsma), die zich het lot van Lepel aantrekt. Hij belooft een ‘lieve moeder’ voor hem te zoeken.

Trabant
Zoals elk sprookje gaat Lepel over oerangsten en het bezweren ervan. De film maakt de angst voor het verlies van ouders voelbaar, maar bezweert hem ook. Zoals in veel moderne kinderfilms hebben Lepel en Pleun weinig van volwassenen te verwachten, want die hebben het te druk met zichzelf. Ze moeten zelf hun toekomst — lees: een nieuw gezin — creëren, wat ze uitstekend lukt. Lepel en vooral Pleun zijn geen passieve slachtoffertjes, maar assertieve kinderen die het heft in eigen hand nemen. Het resultaat is een knusse kinderfilm, die is opgenomen in de Oost-Duitse stad Gera. De locatie — lege straten met af en toe een pruttelende Trabant — roept een licht-vervreemdende sfeer op, die uitstekend past bij het absurdistische sprookje. De film ademt het olijke Annie M.G. Schmidt-gevoel, waaraan een vleugje Roald Dahl en hedendaags feminisme (mannen kunnen ook zorgzaam zijn) is toegevoegd.
Lepel laat zien dat Mieke de Jong met haar scenario’s steeds verder verwijderd raakt van het realisme (Gordel van smaragd, 1997). In Martins Koolhovens Het zuiden ontspoorde De Jong met een mengeling van realisme en surrealisme, maar in Lepel treft ze de juiste toon. Bij een degelijk scenario hoort een goede regisseur. Met het door Maria Goos geschreven Familie en Cloaca betoonde Willem van de Sande Bakhuyzen zich een uitstekende acteursregisseur. Met Lepel bewijst hij dat ook kinderen zich bij hem op hun gemak voelen, want Joep Truyen, die een rolletje speelde in Pietje Bell, en Neeltje de Vree spelen hun personages met veel flair. Op naar Leef!, Van de Sande Bakhuyzens volgende film, die het najaar in première gaat.

Jos van der Burg