Legacy of the 500,000
Terugkeer naar de hel
Meer dan vijftig jaar na dato is hij eindelijk te zien in Europa: Legacy of the 500,000, de enige film die de Japanse mythische acteur Toshiro Mifune regisseerde. Het blijkt een duistere B-film die licht schatplichtig is aan Akira Kurosawa.
De intensiteit en het expressieve gezicht van icoon Toshiro Mifune zijn in het geheugen gegrift na het zien van Throne of Blood (1957), Seven Samurai (1954) en Rashômon (1950). Mifune was van 1948 tot 1965 Akira Kurosawa’s lievelingsacteur maar maakte ook indruk op Mikio Naruse, Kenji Mizoguchi en John Boorman. Minder bekend is dat hij ook producent én regisseur was. Hoewel zijn regiedebuut Legacy of the 500,000 (Gojuman-nin no isan, 1963) commercieel succes had, bleef het de enige film die Mifune ooit regisseerde. De hoofdrolspeler vond regisseren immers geen leuke ervaring. Mifune dacht op zeker te hebben gespeeld door het inhuren van vaste Kurosawa-waarden (scenarist Ryuzo Kikushima, cameraman Takao Saito, componist Masaru Sato en zijn filmnemesis, acteur Tatsuya Nakadai), maar scriptgirl Teruyo Nogami moest geregeld de meubels redden terwijl leermeester Kurosawa de montage bijstuurde en Mifune aanspoorde sommige scènes opnieuw te draaien.
De mise-en-scène oogt dan ook wat onbeholpen en het verhaalritme is niet echt flitsend maar Legacy of the 500,000 weet toch te boeien. Dat heeft gedeeltelijk te maken met de erfenis van Kurosawa. Zoals de meester kiest Mifune voor een personage-gedreven, moreel verhaal dat een link legt tussen mens en omgeving. Hij laveert daarbij tussen de Japanse naoorlogse B-film en de Amerikaanse genrecinema (film noir, western, avonturen- en oorlogsfilm) en vertolkt zelf een ongewoon introvert personage, een ex-militair die in de Filipijnen samen met een handvol huurlingen een door het Japanse leger begraven schat moet heroveren. Het thema van menselijke gieren die elkaar en zichzelf verscheuren lijkt op de universele tragiek van John Hustons Treasure of the Sierra Madre (1948), terwijl het subgenre van de commandofilm vertrouwde ingrediënten levert als een vijandige natuur, een onzichtbare vijand en fysieke uitputting.
Mifunes nadrukkelijk eerbetoon aan de 500 duizend gesneuvelde Japanse soldaten in de Filipijnen geeft de film een diepere en meer nationalistische dimensie. Nachtmerrieachtige beelden van lijken en kannibalisme spoken door de geest van de depressieve strijder die terugkeert naar de hel. De door een inheemse stam gevangengenomen soldaat staat daarbij symbool voor een (verdrongen) bezwaard Japans geweten. De sombere toon wordt doorgetrokken in een apocalyptische toekomstvisie die via de kapitalistische logica achter de missie bittere kritiek levert op de dreigende Amerikanisering van Japan. De cynische manier waarop een Amerikaan achter de schermen aan de touwtjes trekt is veelzeggend en maakt dit pessimistische entertainment verontrustend en intrigerend. Mooi dat distributeur Carlotta voor een exclusieve mondiale blu-ray première zorgt.
