LATE MARRIAGE

Met de ineenstorting van het communisme verdween de Georgische tragikomedie. Met Dover Kosashvili’s debuutfilm Late marriage duikt onverwacht een grimmige variant op in Israël. De film over uithuwelijking legt het complexe psychologische systeem bloot dat door mannen én vrouwen in stand wordt gehouden.

In My big fat Greek wedding ziet een Grieks-Amerikaanse vader het voorgenomen huwelijk van zijn dochter met een ‘all American boy’ niet zitten. Hij vindt dat ze met een Griek moet trouwen. Omdat My big fat Greek wedding een romantische komedie wil zijn, moet de liefde overwinnen. De vader ziet het licht, zodat de film eindigt met een huwelijksfeest. Iedereen gelukkig, behalve de kijker, want die zag een multiculturele utopie. Met een grote boog loopt de film om de hete brij heen dat in traditionele gemeenschappen de wil van het individu ondergeschikt is aan die van de familie.
Late marriage, het speelfilmdebuut van de in Georgië geboren maar in Israël woonachtige Dover Kosashvili, toont de funeste gevolgen. De film speelt zich af in de kleine Georgische joodse gemeenschap in Tel Aviv. De film opent met een vittend echtpaar dat ooit is uitgehuwelijkt maar heeft leren leven met hun onderlinge liefdeloosheid. Ze vinden het onacceptabel vindt dat hun 31-jarige zoon Zaza nog niet is getrouwd en regelen voor hem ontmoetingen met ‘donorfamilies’, die jonge vrouwen aan de man brengen alsof er een tweedehands auto wordt verkocht. Maar Zaza’s ouders weten niet dat hun zoon al een liefdesrelatie heeft met de gescheiden Judith. Als Zaza’s ouders achter de relatie komen ("Wat zie je in die hoer?"), voelen ze het als hun plicht om er een einde aan te maken.

Seksuele afgunst
Late marriage, dat in Israël maar liefst tien filmprijzen won, begint als een komedie over traditionele ouders die worstelen met de moderne tijd. De strakke film wordt grimmig als Zaza’s ouders alle middelen inzetten om hun zoon van zijn geliefde te scheiden. De kijker vergaat het lachen als de familie een bezoekje aan Judiths appartement brengt. De klap komt dubbel hard aan, omdat Zaza en Judith een perfect stel zijn. Ze begrijpen elkaar met een half woord, hebben gevoel voor humor en uit de expliciete seksscènes spreekt plezier, vertrouwen en intimiteit.
Late marriage straalt uit dat Kosashvili weet waarover hij het heeft. De film richt zich tegen uithuwelijking, maar is geen pamflet. Hij legt het complexe psychologische systeem bloot dat door mannen én vrouwen in stand wordt gehouden. De haat van Zaza’s moeder en zijn tantes tegen Judith komt voort uit jaloezie: ze zijn vroeger zelf uitgehuwelijkt en gunnen andere vrouwen geen gelukkiger leven. Met haar vrijgevochten leven houdt Judith deze vrouwen een spiegel voor waarin ze liever niet kijken. Ook seksuele afgunst speelt een rol: de mannelijke familieleden benijden Zaza om de aantrekkelijke Judith, maar gunnen hem niet wat zij nooit kregen.
De opmerking van Zaza’s moeder aan haar zoon, dat het beter is om de relatie met Judith te stoppen voordat hij ‘het neuken met haar moe is’, verraadt haar (seksuele) desillusie en frustratie. Zoals iedereen in Zaza’s familie is ze dader en slachtoffer tegelijk: opgesloten in een gedwongen huwelijk, draagt ze haar steentje bij aan het creëeren van nieuwe liefdeloze huwelijken. Overtuigend toont Late marriage het resultaat: een vicieuze cirkel van cynisme en frustratie.

Jos van der Burg