La piscine

Afgemeten en elegant filmt Jacques Deray in La piscine het jaloerse spel met fatale afloop wanneer bij een Franse villa de ex van een van de geliefden verschijnt.

Met een sardonische glimlach moet François Ozon ooit Jacques Derays La piscine hebben bekeken en besloten hebben dat met dat zwembad een veel venijniger en complexer spel gespeeld kan worden. Dat bracht hem in 2003 tot het onvolprezen Swimming Pool. Wat een fantastisch gegoochel met realiteit, psychologie en fictie was dat. Nog een keer kijken voor wie het niet meer weet en zeker kijken voor wie hem nooit heeft gezien.

Jacques Deray bouwde zijn suspense in 1967 veel simpeler op rond het zwembad van een gehuurde villa in St. Tropez. Maar de Zuid-Franse zomerhitte creëerde hier een minstens even broeierige atmosfeer in een film die naast Antonioni’s beroemde vierluik een van de eerste proeven van Europees minimalisme was.

Een man (Alain Delon) en een vrouw (Romy Schneider) doen in de film weinig anders dan rond het zwembad in de zon liggen. In stilte, want het is te warm om veel te praten. Af en toe wordt er gegeten en gevreeën. Maar dan verschijnt de ex van de vrouw met zijn bloedmooie dochter (Jane Birkin). In de dagen die volgen, groeit de spanning totdat die in een dronken nacht tot uitbarsting komt.

Duik
Schneider en Delon doen verlangen naar een vervlogen filmtijdperk. Ze laten je proeven van een romantische canon die nog geschreven moet worden. In ieder geval waren ze jong en zou je wensen dat je zo bij hen de tuin in kon lopen en een duik kon nemen. Misschien heeft dat iets te maken met het feit dat ze in werkelijkheid ook geliefden waren geweest. En misschien is het verbeelding, maar het lijkt alsof het gevecht op het scherm een voortzetting is van wat zich buiten het zicht van de camera afspeelde. Dat is een cliché – Elizabeth Taylor en Richard Burton hebben die weg al aangelegd, geasfalteerd en versleten – maar het zegt ook iets over Deray’s film.

Want de spanning tussen Delon en Schneider heeft de stilte en het tempo van een echte relatie. Wat zich tussen hen afspeelt, is verreweg het interessantst. Delon is de stoere, zwijgzame man en Schneider de bedachtzame, zachtaardige, maar ook scherpzinnige vrouw. Al blijkt dat laatste pas later in de film. Wat Delon wil, zowel met die relatie als met zijn vastgelopen schrijverscarrière, weet niemand. Net zoals onduidelijk blijft tot hoever Schneider zijn gedrag zal tolereren. Het creëert de onuitgesproken maar belangrijkste spanning van de film.

Het is jammer dat de voor het verhaal weliswaar cruciale tweede man verschijnt, maar dat is het gevolg van Deray’s voorliefde voor thrillers. Door een derde persoon te introduceren wordt het latente ongenoegen uitvergroot en moet de boel wel uit de hand lopen. Tegelijk introduceert de dochter van de ex weer wel een fijne spanning. De relatie tussen die ex en zijn dochter is zeker niet seksueel maar de manier waarop hij over haar praat doet af en toe wel in die richting denken. Het draagt bij aan de sfeer van verleiding en verboden en misschien explosieve situaties. Net als in Ozons film creëert het zonlicht op de glinsterende huid van de personages aan de rand van het zwembad een fantastisch sensuele atmosfeer.

Wat vooral opvalt is wat er door de sobere regie allemaal níet te zien is. Of Delon met de dochter vrijt, zien we niet. Of Schneider iets voor haar ex voelt, zien we niet. Zelfs haar gevoelens voor Delon na al het geweld komen we niet te weten. En vooral: er zitten geen naaktscènes in de film. Ondanks de hitte, het zwembad, de badkleding en het jaar 1967, waarin behoorlijk wat bikini’s uitgingen in Europese films. Juist door die verborgenheid zou dit wel eens Derays beste film kunnen zijn.

La piscine is te koop op dvd (Video/Film Express). Deze uitgave bevat zowel de originele Franse versie als een Engelstalige versie die helemaal opnieuw werd gefilmd maar waarbij de acteurs Engels spraken.