Joy

Ook in Joy, het derde deel van Mijke de Jongs trilogie over meisjes op weg naar volwassenheid, zijn eenzaamheid en hunkering naar liefde de drijvende krachten.

Het begint bijna bijbels. Met een baby in een tas. Achtergelaten op een bankje in de stad. Het vervolg, achttien jaar later, is ontnuchterend hard en direct. Het kindje Joy is een jonge vrouw geworden die fel van zich af slaat.

Met Joy sluit Mijke de Jong haar trilogie over meisjes op weg naar volwassenheid af, na Bluebird en Het zusje van Katia. Joy – overtuigend debuut van Samira Maas – is ouder, bijna volwassen. Achter haar uitdagende blik en agressieve reacties gaan kwetsbaarheid en verlangen naar geborgenheid schuil.

De Jong legt weinig uit, maar laat vooral veel zien. De ruzie die Joy maakt als ze probeert te achterhalen wie haar moeder is. De kracht die ze uitstraalt met haar geblondeerde haren en roodgelakte nagels. Het tedere gebaar waarmee ze telkens het babypakje opvouwt dat ze altijd heeft bewaard. De onstuimige seks met haar Servische vriend (Dragan Bakema), of met zomaar iemand uit de disco. Het schoonschrobben van haar huid. En vooral de woede wanneer de obsessieve zoektocht naar haar moeder weer eens op een mislukking is uitgelopen.

Onrust
Meer nog dan Katia is Joy een film waarbij de emotionele intensiteit belangrijker is dan het verhaal zelf, dat soms wat demonstratief overkomt. Zo’n luidruchtig sentimentele Servische familie bijvoorbeeld, die kennelijk alles heeft wat Joy zo node mist, is wel wat veel van het goede.

Met een camera die Joy voortdurend volgt en dicht op de huid zit, en met harde wisselingen en contrasterende kleuren worden we als het ware met de neus op de innerlijke onrust van Joy gedrukt. Maar hoe precies die camera en de hoofdrolspeelster dat ook voor ons uittekenen, tot op zekere hoogte blijft het toch ongrijpbaar – misschien omdat Joy het zelf ook niet verklaren kan. Wel is er een groeiend gevoel van beklemming dat suggereert dat die moederfantasie wel eens heel verkeerd zou kunnen aflopen.

Mooi is de rol die Joy’s hoogzwangere vriendin (Coosje Smid) hierbij speelt. Ze is een labiel meisje dat alles in zich heeft om een echte puinhoop van haar leven te maken. Maar juist die chaotische vriendin, ogenschijnlijk de meest hulpbehoevende van de twee, zal Joy iets belangrijks laten zien.

De sterkste troef is de manier waarop de debuterende Samira Maas de niet geringe hoofdrol op haar schouders neemt. Maas’ uitstraling is krachtig en gevoelig tegelijk, haar aanwezigheid vanzelfsprekend. Die heeft geen tekst nodig om iets duidelijk te maken.