Jimmy’s Hall

Ook als Ken Loach een historisch drama maakt, heeft hij een actuele boodschap. Met het in de jaren dertig in Ierland spelende Jimmy’s Hall roept hij op ons lot in eigen hand te nemen.

"Work for need, not for greed", zegt Jimmy Gralton in Jimmy’s Hall als de tegenpool van Gordon Gekko in Wall Street. Jimmy wie? Jimmy Gralton was een naar Amerika geëmigreerde Ierse communist, die in 1932 terugkeerde naar het Ierse gehucht waar hij was opgegroeid. De energieke veertiger bouwde er een dorpslokaal, waar plattelanders boeken konden lenen, muzieklessen konden volgen en waar gezongen en gedanst kon worden. Vooral dat laatste zorgde voor grote opwinding bij de katholieke leiders, die meenden dat zingen en dansen, evenals jazzmuziek, trucs van de duivel waren om jongeren in het verderf te storten. Ierland was in 1932 tien jaar politiek onafhankelijk van de Britten, maar geestelijk leefde het onder de knoet van een repressief katholicisme. In Jimmy’s Hall zijn de kerk en de economische elite er samen op uit om de bevolking dom te houden. Iedereen die het volk wil verheffen, zoals Gralton, wordt met frisse energie tegengewerkt. Aan Gralton hebben zij een zware dobber, want hij is ontwikkeld, retorisch begaafd en niet bang, en hij inspireert de bevolking. Dat de lokale pastoor met hel en verdoemenis dreigt voor iedereen die het dorpslokaal — in de volksmond ‘Jimmy’s Hall’ genoemd — bezoekt, maakt op niemand indruk. Dat verandert als de vijanden van ‘Jimmy’s Hall’ — door Gralton "hooligans met een kruis" genoemd — naar grover geschut grijpen. Zij zullen niet rusten voordat het dorpslokaal van de aardbodem is verdwenen en Gralton onschadelijk is gemaakt.
Met Jimmy’s Hall bewijst Ken Loach zich weer als de prettige verteller met het hart op de goede plek, maar ook als de man die de werkelijkheid versimpelt. Natuurlijk doet ieder van ons dat met zijn blik op de wereld, maar Loach springt wel erg manipulatief om met de werkelijkheid. Zo stelt hij Jimmy Gral­ton voor als een charmante vrijdenker, maar in werkelijkheid streed de man voor een communistisch Ierland. Niet alleen de katholieke kerk en economische elite zagen dat als een gevaar, maar ook de IRA. Ook in het bestrijden van jazz als een duivelse uitvinding stond de katholieke kerk niet alleen. De Ierse premier in die tijd, de linkse Eamon de Valera, noemde jazz ‘junglemuziek’. Voor Loach zijn het details, want het gaat hem om de brede blik. Als Gralton in een speech zegt dat hij in Amerika een in "illusie, exploitatie en hebberigheid geworteld" systeem heeft gezien, en oproept om ons lot in eigen hand te nemen, zijn we weer thuis in Loachland: weg met het kapitalisme, leve het communisme!

Jos van der Burg

Filmkrant.Live verzorgt in juni inleidingen bij Must See Jimmy’s Hall:
Filmschuur | Haarlem | 16 augustus 16.30 uur | door Ronald Rovers
Meer info op filmkrant.nl > filmkrant.live