It’s Not Me

It’s Not Me toont beelden van dingen die Leos Carax hebben gevormd, maar amper van hemzelf. Net zoals Carax het alleen indirect over zichzelf kan hebben, kun je alleen zijdelings over de film schrijven.

Dit is geen recensie. Ik wilde over It’s Not Me (C’est pas moi) schrijven, maar toen ik Leos Carax’ video-essay eenmaal zag, drong de onmogelijkheid hiervan tot me door. Als Carax alleen een zelfportret kan maken door niet rechtstreeks naar zichzelf te kijken, dan kan ik alleen inzicht in zijn film geven door eromheen te praten.

Ik zit in de trein. Ik kijk uit het raam naar de groene velden die aan me voorbijtrekken, maar ik ben daar ook, in die velden, naar mezelf aan het kijken. Ik weet niet meer hoe de wereld er vroeger uitzag, of er een moment was voordat de filmtaal mijn belevingswereld binnendrong.

Cut naar: onderweg terug. Ik zweef nu in gedachten ergens achter de trein. Eerst dichtbij, dan steeds verder weg, terwijl de trein uit het zicht verdwijnt. Dit is hoe de film over mijn leven zou eindigen, met een trein die uit beeld vertrekt, zoals een trein ooit de bioscoopzaal binnen denderde.

It’s Not Me is net zo min Carax als de beroemde afbeelding van de pijp een pijp is. Dat wil zeggen, een beeld is nooit wat het afbeeldt. Dat wil ook zeggen dat film in zekere zin een schijnwereld is.

Ik moest huilen toen ik zag hoe de Israëlische kolonisten in No Other Land (2024) beton in een Palestijnse waterput goten. Toen de aftiteling begon te lopen, verroerde niemand in de zaal zich. Maar toen de lichten aangingen, stonden we met z’n allen op en gingen we weer verder met onze dag.

Ik denk aan een beeld uit It’s Not Me, de foto van het Syrische jongetje, aangespoeld op het strand, dat de wereld schokte in 2015. “How will we be able to keep on seeing, watching, looking at things?”, vraagt Carax zich in een interview af.

Mijn brein is een eindeloze feed met video’s. Eén daarvan is het optreden van baby Annette, de pop uit Carax’ gelijknamige film, die ook in It’s Not Me opduikt. Toen ik de film eind 2021 zag, ging ik er zo in op dat ik de frustratie van de andere bezoekers niet merkte. Toen de aftiteling begon te lopen, bleek de helft van het publiek te zijn weggelopen.

Soms, als ik een verdriet voel dat me dreigt te overweldigen, stel ik me voor dat ik dood ben en voor eventjes terugkeer. Zelfs emotionele pijn is extatisch voor een dode. “Word wakker, idioot”, zegt Carax tegen zichzelf in de film. “Je bent op aarde en leeft!”

Ik stel me soms voor dat iemand uit de middeleeuwen via een tijdpoort in een bioscoop belandt. Zelfs een middelmatige film zou verbluffend zijn. Hoe kunnen we deze ontvankelijkheid herstellen? Carax geeft geen antwoord, maar stelt alleen de vraag: wat doen we met al deze beelden, en wat doen ze met ons? Zelf kijkt hij allang geen films meer.

It’s Not Me is vanaf 9 mei 2025 te zien op Mubi (VoD) en draait vanaf 7 augustus 2025 in de bioscoop i.h.k.v. de Eye-reeks Previously Unreleased.