Interstellar
Van fiction naar science
In slechts een paar jaar is Christopher Nolans scifi-epos Interstellar al een stuk minder speculatief gebleken dan hij bij verschijnen leek. In het kader van de tentoonstelling A Journey Into the Unknown is hij opnieuw te zien in Rotterdam.
In Christopher Nolans Interstellar (2014) is de aarde langzaamaan veranderd in een onbewoonbare planeet. Het land wordt geteisterd door zware stofstormen en gewassen vallen massaal ten prooi aan ziektes. De mensheid is zodoende gedecimeerd en de laatste overblijvers worden bedreigd door verhongering en verstikking.
Wie Interstellar (opnieuw) ziet, zal opvallen hoe nadrukkelijk de film een ecologische boodschap uitdraagt. Een boodschap die in de vijf jaar sinds de film is uitgekomen flink aan relevantie heeft gewonnen. Waar de in Interstellar geschetste dystopie in 2014 nog fictie leek, gaan mensen tegenwoordig in klimaatmarsen de straat op omdat deze ‘fictie’ maar al te reëel dreigt te worden. Interstellar is met de tijdgeest meegegroeid. Daarin ligt ook het belang van films als Interstellar. Want hoewel het debat over klimaatverandering de afgelopen tijd ontploft is, blijft de daadwerkelijk schaal van de problematiek maar moeilijk voor stellen doordat de effecten van klimaatverandering zo geleidelijk, indirect en zeer verspreid waarneembaar zijn. Interstellar kan iets vaags als klimaatverandering visualiseren en doet iets wat droge cijfers niet kunnen: het abstracte invoelbaar maken.
En waar Interstellar de dystopie visualiseert, daar droomt het ook over een mogelijke oplossing. Een oplossing die vijf jaar geleden even ver weg leek als de geschetste problematiek, maar die de afgelopen tijd eveneens reëler is geworden: ruimtekolonisatie. In Insterstellar wordt voormalig astronaut Cooper (Matthew McConaughey) door NASA gevraagd om deel te nemen aan een ruimtemissie die op zoek gaat naar nieuwe bewoonbare planeten voor de mens. Dergelijke avonturen behoorden lange tijd bij uitstek tot het domein van de verbeelding. Nadat er in 1972 voor het laatst een mens op de maan heeft gewandeld, is er nu hernieuwde belangstelling voor ruimtereizen. In dat kader ondernamen China en Israël in de eerste maanden van 2019 respectievelijk geslaagde en mislukte pogingen om ruimtesondes op de maan te landen. En NASA maakt er serieus werk van om volgend decennium weer mensen op de maan te zetten. Maar de meeste ambitie komt van commerciële bedrijven, met SpaceX van Elon Musk voorop. Musk hoopt nog volgend decennium de eerste mens op Mars te landen. Daarbij wordt hij gedreven door de angst dat het scenario van Interstellar realiteit wordt: een door klimaatverandering onbewoonbaar geworden planeet.
En het kan snel gaan: waar de wijzer van het gehalte aan sciencefiction in Interstellar vijf jaar geleden nog uitsloeg naar fiction, daar slaat die meter nu een stuk dichter uit in de buurt van science. De wereld van astronaut Cooper mag nog ver weg zijn, de inzichten in de huidige klimaatwetenschap en ontwikkelingen in de ruimtevaart laten zien: hij is ook weer niet zó ver weg.
Interstellar is te zien in het kader van A Journey Into the Unknown in LantarenVenster, Rotterdam op dinsdag 21 mei om 19.00u. Deze recensie werd geschreven in het kader van Filmkrant Lab 2019, een trainingstraject voor jonge filmcritici.
