In Another Country

Hoe is het mogelijk dat In Another Country pas de eerste film van Zuid-Koreaan Hong Sang-soo is die in Nederland wordt uitgebracht?! Wat een heerlijke inhaalslag hebben we nog te maken met de regisseur voor wie elke film een nieuwe ‘Groundhog Day’ is.

Door Dana Linssen

Soms lopen film en werkelijkheid naadloos in elkaar over. Vorig jaar ging tijdens het Filmfestival Cannes In Another Country in première van de Zuid-Koreaanse filmmaker Hong Sang-soo. Hongs licht ontregelende komedies nemen altijd een loopje met de werkelijkheid. Dat wil zeggen de werkelijkheid in zijn filmverhalen. Je kunt ze nog het beste vergelijken met eindeloze variaties op het gegeven van de Amerikaanse cultklassieker Groundhog Day (1993), waarin weerman Bill Murray in een tijdlus verstrikt raakt en gedwongen wordt om dag na dag dezelfde dag te herbeleven.
In Another Country vertelt op die manier drie verhalen waarin dezelfde actrice (Isabelle Huppert) drie verschillende personages speelt die in hetzelfde kustplaatsje Mohang een aantal dezelfde dingen meemaakt, maar ook een aantal andere. Ze komt dezelfde mensen tegen, waaronder een gitaarspelende badmeester. En gaat steeds op zoek naar de vuurtoren. En in elk van de episodes wordt er gevarieerd op het thema van overspel en ontrouw. Maar hoewel de basisingrediënten hetzelfde blijven, verschillen de teksten en de reacties van de personages per situatie. De modulerende dialogen zitten vol vrolijke communicatiestoornissen. Dat komt niet alleen omdat de verhaalfiguren elkaars taal niet spreken, maar ook omdat ze elk nog eens in hun eigen universum lijken te leven, en daardoor steeds net te letterlijk, of te laat, of verkeerd op elkaar reageren.

Spraakverwarring
Zoals dat in Cannes gaat volgen er op de filmvertoningen persconferenties en interviewsessies waarin journalisten van verschillend pluimage bij elkaar in een groep worden gezet om de makers te interviewen. Willen ze echt iets te weten komen? Of alleen maar horen wat ze toch al denken te weten? Terwijl ik zit te wachten op zo’n groepsinterview met regisseur Hong komt in plaats van de filmmaker actrice Huppert binnengezeild. Even laconiek en ongenaakbaar als in de film. Een journaliste stelt een vraag in het Frans, waarop verwarring ontstaat onder de overige aanwezigen. Zou deze junket niet in het Engels zijn? Huppert schakelt bijna onopgemerkt in het Engels over. De journaliste houdt vast aan haar Frans.
Het had een scène uit de film kunnen zijn.
Het is een scène uit de film.
De film die begint omdat je een film hebt gezien. De films van Hong Sang-soo hebben dat prettige ontregelende effect op de toeschouwer. Ze veranderen je perceptie van de wereld. Ongemerkt worden de kleinste alledaagse situaties in je eigen leven ook lichtelijk vreemd en absurd. Alsof je met slechts een half scenario op de set ben neergedaald. Wie dat soort momenten niet uit zijn eigen leven kent, zal er na afloop van de film nog harder om glimlachen dan degenen voor wie de film sowieso al een feest van herkenning is.
Hong anticipeert daarop door zijn drie semi-parallele universa in te kaderen in een overkoepelend verhaal over een jonge scenarioschrijfster die naar Mohang is uitgeweken om een script voor een kortfilm te schrijven. Maar In Another Country is geen traditionele film-over-film. Het is een transparant waar steeds iets anders doorheen kan schemeren. Want uiteindelijk blijkt scenariste Wonju ook een personage in haar eigen fantasie. Of toch niet?

Burlesque metafysisca
Met zoveel lichtvoetige lagen is het moeilijk praten over een film. De betekenis ligt in het plezier van het kijken en ‘hè?!’ denken en het ontdekken van je eigen associaties. Het interview met Huppert en de later aangeschoven Hong maakt dan ook vooral omtrekkende bewegingen. Ze vertellen over hoe ze elkaar via filmmaakster Claire Denis hebben leren kennen (en gaan niet in op de vraag in hoeverre Huppert in het eerste deel van de film een filmmaakster speelt die op Denis is gebaseerd). Huppert vergelijkt Hong met Europese regisseurs als Buñuel, Resnais en Rohmer, om de “herhalingen en de metafysische en soms burlesque motieven in zijn films”, en vertelt hoe je niet met Hong hoeft te praten om hem te begrijpen. Ze vindt het bijna ‘indiscreet’ om hem vragen te stellen: “Bij deze film krijg je de antwoorden van het publiek.”
Veel van wat ze vertellen zit ook letterlijk zo in de film. Het idee van Hong om een film te maken gebaseerd op een locatie, wordt in het begin van de film ook verteld door ‘regisseur’ Jong-soo met wie Hupperts ‘regisseur’ Anne een verhouding heeft. Het commentaar van haar personage in de film is: ‘Waarom?’ En toch is dat dan precies die film waar we naar zitten te kijken.
Het is bijna niet voor te stellen dat dit pas de eerste film is van Hong die in Nederland wordt gedistribueerd. Dankzij Isabelle Huppert zal hij hopelijk de deur openen naar zijn andere werk. Zijn onderkoelde komedies zijn verfrissend, verwarrend en origineel.