Heinz
De kater niet waard(ig)
Na jarenlange omzwervingen achter de schermen van megasuccessen als The Iron Giant (1999), Shrek 2 (2004) en Despicable Me (2010), maakt animatiemaker Piet Kroon met Heinz zijn langspeelfilmdebuut als regisseur. In deze nieuwste animatiefilm van eigen bodem probeert stripkat Heinz de wereld te redden, maar wie redt Heinz van zijn eigen ondergang?
Wie eind jaren tachtig een abonnement op Het Parool had, werd aangenaam verrast toen plots de kat Heinz, het strontchagrijnige ‘huisdier’ van striptekenaars René Windig en Eddie de Jong, in de striprubriek opdook. Al zo’n tien jaar later, ongeveer op hetzelfde moment dat Heinz-liefhebber Piet Kroon naar Hollywood vertrok om zich te nestelen in het bolwerk van de animatiefilm, borrelden bij de bedenkers de eerste plannen voor een langspeelfilm over hun stripkat. De overgang van strookjes met drie plaatjes per avontuur naar 24 frames per seconde bleek echter een groter karwei dan gedacht. Nu, twintig jaar later, is Kroon terug in Nederland en maakt hij zijn langspeelfilmdebuut met dit passieproject.
De bolvormige kater Heinz leeft in een wereld vol eigenaardige figuren, pratende dieren en andere bizarre wezens. Al die chaos ondergaat de kat zelf vrij passief, maar met een flinke dosis droge ‘Hollandse’ humor. Diezelfde chaos en verwarring is uiteraard vertaald naar de film: iedere rijkgekleurde compositie is voorzien van ontelbare details en elementen. Alles lijkt te bewegen, piepen en kraken, als de kinetische machines van de Zwitserse kunstenaar Jean Tinguely.
Waar dat in die kunstinstallaties een indrukwekkende totaalervaring oplevert, leidt het in Heinz vooral tot onnodige afleiding. De film lijkt met deze chaos een spiegel voor te willen houden, met tal van referenties aan onze wereldproblematiek, van Trump en Noord-Korea tot Je Suis Charlie. De reflectie is kraakhelder, maar een lachspiegel was leuker en toepasselijker geweest voor deze doldwaze kermis.
De film roept bij vlagen herinneringen op aan Ralph Bakshi’s Fritz the Cat uit 1972, gebaseerd op de stripreeks van Robert S. Crumb. Die psychedelische trip door de jaren zestig langs drugs, seks, rassenoorlog, geweld en moord is inmiddels een absolute cultfilm binnen het genre van de volwassen animatie. Maar net als Heinz’ beste vriend Frits zou ook deze Fritz zich vooral ergeren aan de nieuwe Heinz. Kroons verfilming flirt met eenzelfde rebelse thematiek, maar is aanzienlijk behoudender. Het ontbreekt aan overtuiging en richting waardoor de film schommelt tussen een smakeloze kinderfilm en een kinderachtige cartoon voor volwassenen.
De Nederlandse animatiewereld leek even te worden opgeschud met Piet Kroons eerste eigen, volledig in Nederland geproduceerde animatiefilm. Na afloop rest vooral de kater waarmee je de cinema verlaat. Hopen dat onze favoriete stripkat zich nog kan revancheren in één van zijn acht volgende levens.
Deze recensie werd geschreven in het kader van Filmkrant Lab 2019, een trainingstraject voor jonge filmcritici.
