God Exists, Her Name Is Petrunya
In een opwelling zegt ze het patriarchaat de wacht aan
Op de wat omslachtige titel na is deze Macedonische feministische parabel, over een vrouw die tot woede van allerlei mannen meedoet aan een religieus ritueel, een innemende allemansvriend.
Dat ze wordt meegesleept door een groep halfnaakte mannen in een religieuze processie, is toeval. En dat ze met die mannen in het water springt om het houten kruis op te vissen in een jaarlijks orthodox ritueel, is een opwelling. Maar als Petrunya eenmaal weer boven water komt, met in haar handen dat houten kruis waar die horde mannen allemaal achteraan zaten, bijt ze zich in haar overwinning vast.
Petrunya heeft ook wel even een opkikker nodig. De 32-jarige werkloze vrijgezel woont nog bij haar ouders in een klein Macedonisch dorpje, waar ze geen kant op kan met haar universitaire opleiding tot geschiedkundige. Haar moeder zit constant op haar te vitten – met aansporingen om elk willekeurig baantje aan te nemen of een kerel te vinden, en met steken onder water over Petrunya’s gewicht. En als ze dan met frisse tegenzin gaat solliciteren voor een baantje als secretaresse, zit er uiteraard een gluiperd tegenover haar die eerst zijn hand onder haar jurk schuift en haar vervolgens wegstuurt omdat ze “zelfs te lelijk is om te neuken”.
Kortom: voordat Petrunya in het water springt, heeft regisseur Teona Strugar Mitevska in God Exists, Her Name Is Petrunya (Gospod postoi, imeto i’ e Petrunija) al vakkundig geschetst hoe het patriarchaat in elkaar steekt. En dat het niet alleen de machtige mannen zijn die het in stand houden – Petrunya’s moeder is de meest hardnekkige pleitbezorger van haar dochters onderwerping aan het systeem.
Als Petrunya er met dat kruis vandoor gaat, treedt dat systeem direct in werking. De priester en de plaatselijke politiecommandant trekken samen op, zowel tegen Petrunya als tegen tv-journalist Slavica die een verhaal over maatschappelijke vooruitgang ruikt. Gelukkig blijft Mitevska niet hangen in zulke simplistische tegenstellingen. Die journaliste (gespeeld door Labina Mitevska, de zus van de regisseur en producent van de film) heeft haar hart op de goede plek maar is ook sensatiebelust en carrièregericht. En de priester staat in feite meer aan Petrunya’s kant dan hij vanuit zijn functie kan toegeven.
Ondanks de thematiek houdt Mitevska het luchtig, gedragen door de innemende centrale rol van debutant Zorica Nusheva. Niet voor niets won de film bij zijn première op het filmfestival van Berlijn de prijzen van de oecumenische jury én van de jury van bioscoopeigenaren, en kreeg hij op internationale festivals zowel publieksprijzen als prijzen van critici. Het is een allemansvriend. Hoewel de boodschap van de film daardoor in het misschien net té publieksvriendelijke slot wat verwatert, is het ook de kracht van de film. A spoonful of sugar makes the medicine go down.
