FREQUENCY

Tijdreis als gekmakende vicieuze cirkel

  • Datum 22-11-2010
  • Auteur Robbert Blokland
  • Gerelateerde Films FREQUENCY
  • Regie
    Gregory Hoblit
    Te zien vanaf
    01-01-2000
    Land
    Verenigde Staten
  • Deel dit artikel

Met dank aan het noorderlicht

De enerverende thriller Frequency heeft een intrigerende premisse — man communiceert via oude radio met zijn dertig jaar eerder overleden vader — maar raakt verstrikt in zijn eigen paradoxale complicaties.

“Mijn vader is een foto van een man van 41 / ik vraag me steeds meer af, hoeveel van hem zit er in mij / nu nadert het moment / dan ben ik net zo oud als hij.” De tekst van het nummer ‘Foto’ van de cabaretgroep Niet uit het raam speelde tijdens het eerste half uur van Frequency onwillekeurig en continu door m’n hoofd. De tekst verbeeldt geraffineerder dan de film zelf het trauma waarmee hoofdpersonage en rechercheur John Sullivan (Jim Caviezel) al zijn hele leven worstelt. Zijn vader Frank (Dennis Quaid) was brandweerman en stierf dertig jaar geleden in een vuurzee toen hij het leven van een klein meisje probeerde te redden.
Het vinden van een oude radio zou de ommekeer in Johns leven kunnen betekenen, want middels een door het noorderlicht opgewekte frequentie op het antieke apparaat blijkt de zoon in 1999 met zijn vader in 1969 te kunnen communiceren. Zoonlief bedenkt zich geen moment en verhindert de dood van zijn vader. Wat John zich echter niet beseft is dat deze wijziging van de geschiedenis grote gevolgen met zich meebrengt. Het duo wordt hierdoor gedwongen de kloof van dertig jaar te overbruggen en samen de strijd aan te binden met de psychopatische ‘Nightingale killer’.

Paradoxen
Frequency speelt inventief met een allesbehalve nieuw gegeven. Van H.G. Wells’ ‘The time machine’ tot James Camerons Terminator-films, van Robert Zemeckis’ Back to the future-trilogie tot Harold Ramis’ Groundhog Day, al ontelbare fantasten hebben gefabuleerd over wat er zou kunnen gebeuren als we het verleden of de toekomst zouden kunnen vervormen. Het grootste gevaar in dit soort gevallen is echter dat het verhaal snel verstrikt raakt in de paradoxen die de hypothetische veranderingen zouden veroorzaken.
Daadwerkelijk doorpiekerend over hiaten in de consequenties die bepaalde wendingen met zich mee zouden moeten brengen, beland je binnen de kortste keren in een absoluut gekmakende vicieuze cirkel. Als John zijn vader bijvoorbeeld zijn noodlottige dood bespaart, heeft die dood nooit plaatsgevonden en zou John dus nooit van die situatie kunnen afweten. Toch herinnert hij zich vreemd genoeg alles nog.
De theorie van verschillende, parallelle universa zou deze gaten in het concept kunnen wegmoffelen, maar wordt in tegenstelling tot bijvoorbeeld Back to the Future nergens daadwerkelijk ter verantwoording aangehaald. Bovendien lijdt de film behalve dit soort errata in de logica ook nog onder een aantal geijkte domme serial killer-manco’s (wie verklaart bijvoorbeeld waarom de moordenaar precies dertig jaar zijn kans afwacht om wraak te nemen?) en een portie ongezond overdadig Amerikaans sentiment.
Je zou bijna niet anders kunnen dan concluderen dat Frequency de moeite van het zien niet waard is. Daarmee wordt de film echter onrecht gedaan, want Gregory Hoblit weet, net als in eerdere enerverende thrillers als Primal fear en Fallen, de aandacht twee uur lang uitstekend vast te houden. Het feit dat iemand zijn publiek zo vaardig en onmerkbaar om de leemtes in het verhaal heen weet te laveren, getuigt van enig vakmanschap.

Robbert Blokland