France

Waarschijnlijk is France de beste film die Bruno Dumont in de 25 jaar sinds La vie de Jésus heeft gemaakt.

France de Meurs is Frankrijks meest geliefde journalist. Ze presenteert een dagelijks nieuwsprogramma op televisie, flirt tijdens een persconferentie met Macron en reist tussendoor voor korte reportages de wereld over. Toch is er iets mis.

Soms sturen de eerste reacties tijdens een filmfestival de ontvangst van een film onterecht een bepaalde kant op. Vorig jaar schreef The Guardian vanuit Cannes dat Bruno Dumonts France een mediasatire is en concludeerde vanuit dat perspectief dat de film een paar vreemde plotwendingen bevat. Zo’n idee blijft dan hangen.

Maar France is geen mediasatire, ook al heeft Dumont de film wel zo bedoeld. Het is verleidelijk om de film zo te zien, omdat de film draait om een journalist (gespeeld door Léa Seydoux in de rol waarvoor ze geboren werd) en omdat we achter de schermen van een nieuwsprogramma meekijken en zien dat niet alles is wat het lijkt. Maar het nieuwsprogramma, de reportages die France maakt, haar cynisch-clowneske assistent, de nadrukkelijk aanwezige maar toch zielloze inrichting van haar huis: het zijn allemaal slechts omstandigheden. Het is Dumont die zegt: hier heb je iemand die alles heeft. Aandacht, geld, huis, aanzien, schoonheid. In het kort: vrijheid.

Maar France rouwt. En ze weet niet waarom. Het is iets onbestemds. Iets wat in de lucht hangt. Iets wat te groot is om aan te wijzen. Het overstijgt haar persoonlijke leven, haar relaties, haar werk. Daarom raakt een tragisch verlies laat in de film haar ook niet meer. Ze rouwt al zo lang.

Dumont raakt met France aan de tijdgeest. Aan het gevoel van verlies dat misschien voortkomt uit het leven in de spektakelmaatschappij, waarin alles even een spektakel is en dan vervangen wordt door iets anders. Waarin vijftien minuten roem zijn gereduceerd tot vijftien seconden. Waarin steeds nieuwe fragmenten elkaar razendsnel opvolgen. Daarom past het dat France in de media werkt, want dat proces van verdwijnen is nergens duidelijker zichtbaar dan in onstuitbare en steeds kortere nieuwscycli: dingen worden met zoveel mogelijk aplomb gepresenteerd en even later alweer vergeten. “Deze boeren vechten al hun hele leven tegen onderdrukking”, zegt France op reportage in de Sahel. Voor haar is het slechts een fragment, op te snijden in camerashots.

Het verdriet overvalt haar, maar was duidelijk al langer aanwezig. Daarom is Dumonts keuze voor Seydoux zo goed. Die tristesse is bij haar altijd zichtbaar, welke rol ze ook speelt. Het doet vermoeden dat Dumont de film met haar in gedachten heeft geschreven. Heet het personage France omdat dit is hoe Frankrijk zich volgens Dumont voelt? Hoe wij ons dus allemaal voelen? Leven we met een onbestemd gevoel van permanente rouw?