Foxcatcher

De steenrijke John Eleuthère du Pont hield op zijn landgoed een eigen Olympisch worstelteam. En heerste als een koning.

Foxcatcher is horror Americana in optima forma. Een bijna onherkenbare Steve Carell speelt John Eleuthère du Pont, erfgenaam van de honderden miljoenen van het chemieconcern Du Pont dat begin negentiende eeuw in Delaware werd opgezet en groot werd met de handel in buskruit. Channing Tatum is Mark Schultz, een worstelaar die in 1984 Olympisch goud won maar daarna van het podium verdween. Allebei mannen van weinig woorden. Du Pont omdat-ie het zich kon permitteren, Schultz omdat-ie ze binnen de ring niet nodig had.
In de jaren tachtig bouwt de filantroop en sportliefhebber Du Pont op zijn landgoed in Pennsylvania een compleet ingerichte trainingsfaciliteit voor een Olympisch worstelteam. Zo moest Amerika weer gouden medailles winnen. Hij wil Mark en z’n oudere broer Dave (Mark Ruffalo) als worstelaar en trainer binnenhalen, maar Dave weigert. Hij wil z’n gezin niet laten verhuizen. Aan Du Ponts verwarring zie je dan al dat hij het niet gewend is om afgewezen te worden.
Miller gebruikt duisternis en stilte om de verstikkende atmosfeer te creëren waarin Du Pont als een wereldvreemde koning over het landgoed heerst. Met zo veel rijkdom hoef je de wereld niet te nemen zoals die is, je bouwt gewoon je eigen wereld, met echte mensen als speelstukken. Maar de realiteit is weerbarstig, ook al heb je honderden miljoenen. Wanneer de resultaten na aanvankelijke successen beginnen tegen te vallen, en Mark zich steeds ongemakkelijker begint te voelen, loopt de situatie uit de hand.
Foxcatcher is op z’n sterkst in die broeierige verhoudingen tussen de mannen, treffend verbeeld als ze grommend binnen de ring om elkaar heen draaien. Het grote verhaal op de achtergrond dat Miller gelukkig niet al te expliciet maakt, is dat van de waanzin die zich in zo veel luxe kan ontwikkelen. Daar hebben Amerikaanse tycoons trouwens een traditie in hoog te houden, getuige Citizen Kane en The Aviator. Net als voor William Randolph Hearst en Howard Hughes bestaan er voor John du Pont geen checks and balances meer. Niemand die ze terugfluit als ze zich bizar gedragen. Tot het te laat is. En zelfs dan kunnen wetten gerekt en gebogen worden en zullen ze zich verschansen achter hoge hekken en legers advocaten. In die verhoudingen zie je de contouren van een oude, primitieve wereld opdoemen, die ondanks alle vooruitgang nooit verdwijnt.

Ronald Rovers