Feuchtgebiete

De verfilming van de Duitse schandaalroman Feuchtgebiete gebruikt provocatie voor een spel van aantrekken en afstoten.

Een bekend broodje aap-verhaal over een bezorgpizza die weelderig besprenkeld blijkt te zijn met het sperma van diverse mannen, wordt verbeeld als haar ultieme sprookjesfantasie: een ballet van in slow-motion rondvliegende zaadklodders op de tonen van An der schönen blauen Donau. ‘Zo’n pizza zou ik graag eten’, mijmert Helen Memel, hoofdpersonage en verteller van Feuchtgebiete. Ook haar eigen bloed, slijm en pus deelt ze graag met de wereld om haar heen. Het is haar ludieke verzet tegen haar moeders smetvrees — maar ook een wanhopige poging tot communicatie.
Terwijl ze in het ziekenhuis ligt met een anale fissuur die ze zichzelf tijdens een iets te achteloze scheerbeurt heeft toegebracht, dwalen haar gedachten af naar haar grensoverschrijdende fysieke experimenten. Gebruikte tampons verwisselen met je beste vriendin, een door haar uitgekotste xtc-pil hergebruiken of een vieze wc-bril schoonvegen met je eigen vulva: Helens experimenteerdrift is evenredig aan de hoeveelheid intieme sappen die erbij uitgewisseld worden. Seks hoort vanzelfsprekend tot haar grootste hobby’s, met een keur aan mannen, vrouwen en langwerpige groenten.
De roman van Charlotte Roche werd in Duitsland een schandaalsucces en maakte Roche tot middelpunt van een discussie over hygiënedwang, schaamte en vrouwelijke seksualiteit. Of het boek — en nu dus de film — daar echt zoveel zinnigs over te melden heeft, valt te betwijfelen. Voor een serieus commentaar op een steriele opvatting van persoonlijke hygiëne is Helens rebellie te grotesk. Filmmaker David Wnendt maakt hier echter zijn troef van, als hij de avonturen van Helen in een bijna surreëel licht plaatst. Ook de vertolking door hoofdrolspeelster Carla Juri helpt daarbij. De staccato monoloog die de roman-Helen tot een nogal onhebbelijk personage maakt, krijgt bij Juri iets temerigs: ze stoot niet alleen af, maar trekt ook aan. Met haar stiekeme distributie van bacterierijke lichaamssubstanties zou ze het kladdige zusje van Amélie Poulain kunnen zijn. En daarmee valt zelfs een romantische twist niet meer uit de toon.
De film opent met een lezerscommentaar, gepost op bild.de: ‘Dit boek zou gelezen noch verfilmd moeten worden.’ Ja: met de verontwaardiging van een Bild-lezer is het makkelijk scoren. Feuchtgebiete is niet zo subversief als hij pretendeert te zijn, maar met zijn buitennissige expressie van levenslust speelt Wnendt precies in op de emotie waar het eigenlijk allemaal om te doen is: guilty pleasure.

Sasja Koetsier