EL PATRULLERO

‘I’m a lo-ho-nesome cowboy and a lo-hong way from home’ zong Lucky Luke melancholiek en voldaan nadat hij het goede had gediend en het kwade had vernietigd. Toen was alles nog duidelijk. Tien jaar na de smoezelige wereld van Repo man komt Alex Cox met de geheel in Mexico gedraaide film El patrullero ofwel Highway Patrolman. Ook de goede kant van de wet is inmiddels veranderd in een grijze zone.

In 1984 maakte de Britse regisseur Alex Cox een succesvol debuut met Repo man. In deze film komt Emilio Estevez aan de kost met het terugstelen van lease-auto’s van bezitters die zich niet houden aan de maandelijkse afbetalingen. De repossession-man heeft een intens leven: agentje spelen, echte achtervolgingen, lange dagen en nachten, en veel speed. Bovendien is het een leven met een Code: "Ik heb nog nooit een auto of kofferbak opengebroken. Ik zal nooit een auto beschadigen noch toestaan dat anderen schade toebrengen aan een auto" poneert Emilio’s mentor Harry Dean Stanton. En de repo man lost altijd alles alleen op: just like John Wayne, nietwaar?

Borst vooruit
Het leven van de highway patrolman in Cox’ nieuwste film (in 1991 in Mexico gedraaid, maar pas vorig jaar voltooid) wijkt niet zoveel af van dat van de repo man, maar de patrolman is wel een bekender verschijnsel. We kennen hem uit de diverse Amerikaanse tv-series. Mannen met beige hemden aan en badges op de borstzak, die zich langs de kant van de weg in de zon ophouden, en op de motor of in de auto springen op het moment dat een verdachte weggebruiker passeert. Dat laatste kan zo’n beetje iedereen zijn. "Denk eraan: ze hebben áltijd de Wet overtreden! Eérst tot stoppen dwingen en dán uitvinden wat ze gedaan hebben. Dat is ons uitgangspunt!" zo blaft in de tweede scène van de film de Barse Instructeur op de school voor Highway Patrol-mannen. De licht hysterische, net afgestudeerde Pedro Rojas probeert, met foute zonnebril op en de borst recht vooruit, zijn werk vervolgens naar eer en geweten goed te doen. En dat valt niet mee, want wat is goed?
Rojas’ eerste arrestant barst in tranen uit, de tweede smokkelt speelgoed en de derde wil met hem trouwen. Na het huwelijk is zijn vrouw niet blij met zijn salaris en zijn zijn chefs evenmin blij met zijn te geringe aantal bonnen. Hij wordt overgeplaatst naar de varkensroute en begint geld aan te nemen van aangehouden smokkelaars om zijn vrouw tevreden te stellen. Dat is het begin van de neergang. In alle stress rijdt hij zijn glanzende zwaailicht-auto total loss. Hij begint een verhouding met een verslaafde prostituée, raakt mank na een vuurgevecht en verliest zijn beste vriend in een confrontatie met drugsmokkelaars. Genoeg om redelijk van de kook te raken en Rojas was toch al zo’n nerveus type. Uiteindelijk besluit hij de badge weer in te leveren.

Don Quichotte
El patrullero ziet er mooi uit. Wegen die van niets naar nergens leiden in desolate woestijnlandschappen, zoals dat hoort in een cowboyfilm. Kleuren die de schijn wekken dat Mexico permanent in een warme avondzon verkeert. Ook het spel van de acteurs is goed. De jonge Mexicaanse acteur Roberto Sosa laat een gekwelde en zenuwachtige patrolman zien. Aanvankelijk stapt hij pronkend rond als een narcistische macho die naïef verbaasd is wanneer de rest van de wereld toch anders naar dat uniform kijkt dan hijzelf. Later verandert hij in een vermoeide en gedesillusioneerde loner. Als een verbeten Don Quichotte neemt hij het op tegen de drugsmafia om zich uiteindelijk toch te schikken in een moeizaam Mexicaans boerenbestaan. De existentiële en ethische kwesties van de highway zijn hem teveel en bleken te weinig helder en eenduidig.
Het probleem van El patrullero is echter dat Cox niet duidelijk heeft gekozen voor een bepaald type film. Is dit nu een realistische aanklacht? Een psychologisch drama? Een satire? Een komedie? Een melodrama? Dit alles tegelijk? Of soms het een en dan weer het ander? Het meest opvallend is dit in het personage van de patrolman. Soms wordt deze figuur satirisch becommentarieerd als eenzame idealistische cowboy à la Pulp fiction en het eerdere Repo man. Op andere momenten wordt hij kritiekloos omarmd als de tragische ‘verloren onschuld’. De eerstgenoemde momenten zijn de leukste, de rest van de film is te braaf om te blijven boeien.

Jann Ruyters