EL BAÑO DEL PAPA
Beto's heilige der heiligen
In het mild-realistische el baño del papa hoopt een arme sloeber in 1988 in Uruguay flink te verdienen aan het bezoek van paus Johannes Paulus II.
Wij zien niet de briljante brainwave die Bill Gates moet hebben gehad, maar de kleine smokkelaar Beto vindt zelf dat hij een geniale inval heeft. De sloeber, die de karige kost verdient door op de fiets goederen van Brazilië naar Uruguay te smokkelen, hoopt de slag van zijn leven te slaan als hij hoort dat de paus op zijn rondreis door Zuid-Amerika een stad in de buurt komt bezoeken. Alle dorpsbewoners beginnen worstjes, broodjes en hapjes te maken, die ze met woekerwinsten hopen te verkopen aan de tienduizenden gelovigen die naar het optreden van de paus zullen komen kijken.
Beto stort zich niet in deze concurrentieslag, maar bedenkt — brainwave — dat mensen die eten en drinken ook een toilet nodig hebben. Hij wil een wc-hok neerzetten aan de rand van het plein waar de paus zal optreden. Klein probleem: hij heeft geen geld voor een wc-pot. De oplossing: tot woede van zijn vrouw jat hij het spaargeld voor de schoolopleiding van zijn dochter. Nieuw probleem: het geld is niet genoeg. De oplossing: Beto gooit het op een akkoordje met een corrupte douanier, die voor een tegenprestatie best een oogje dicht wil knijpen als hij hem met smokkelwaar door het fraaie pampalandschap ziet fietsen. Er kan niets misgaan, houdt Beto zijn vrouw voor, die niets te horen krijgt over de deal met de corrupte douanier. Wat wil ze hebben als ze straks rijk zijn? De afloop zullen we niet verraden.
Vitaliteit
el baño del papa, dat ‘het toilet van papa’, maar ook ‘het toilet van de paus’ betekent, is het regiedebuut van de Uruguyanen Enrique Fernández en César Charlone. Laatstgenoemde verzorgde ook het dynamische camerawerk, dat verraadt dat hij geen groentje is: Charlone was cameraman van Fernando Meirelles succesfilms cidade de deus en the constant gardener. Om het ons-kent-ons-gehalte nog wat te vergroten: Meirelles trad op als coproducent van el baño del papa. Dat ervaren rotten achter de film zitten, verklaart de zelfbewustheid ervan, want we zien een film die precies weet wat hij wil: el baño del papa gaat over armoede, maar wil ons niet gedeprimeerd naar huis sturen. Dus dragen alle armen het hart op de goede plaats. Ook krijgt de armoede hen er niet onder, want zij blaken allemaal van vitaliteit. Aan de milde sociale en religieuze kritiek in de film zal niemand zich bezeren.
Wie het uitgangspunt van de makers accepteert, hoeft zich niet bekocht te voelen, want er valt genoeg te genieten. Naast het al genoemde camerawerk wordt er uitstekend geacteerd door de professionele en non-professionele acteurs. Ook bevat el baña del papa veel geestige scènes over de goudkoorts die het pausbezoek veroorzaakt. En dat familiebanden uiteindelijk sterker zijn dan armoede is een mooie kerstgedachte. el baño del papa is een verkapte kerstfilm.
Jos van der Burg