Eismayer

Eismayer, over een Oostenrijkse drill sergeant die zijn homoseksualiteit onderdrukt, is een film vol ingehouden emotie en onderhuidse spanning.

Wat gebeurt er in het hoofd van Charles Eismayer? Die vraag bekruipt je voortdurend bij het kijken van het speelfilmdebuut van de Oostenrijkse regisseur David Wagner. Het gezicht van de titelheld verraadt weinig; hij straalt vooral bittere ernst uit. Alsof we te maken hebben met een man die fysiek simpelweg niet in staat is te lachen. Maar onder dat strenge gelaat lijkt het te borrelen in deze film vol ingehouden emotie en opgekropt verlangen.

In Eismayer volgen we het leven van de Oostenrijkse militair, die bekendstaat als de meest gevreesde drillinstructeur van de kazerne. Een imago dat hij als soldaat van de oude stempel koestert. Wat echter niet in dat plaatje past, is zijn heimelijke homoseksualiteit.

Na The Inspection (Elegance Bratton, 2022), over een homoseksuele man in het Amerikaanse leger, is Eismayer binnen korte tijd de tweede film in de Nederlandse bioscopen die homoseksualiteit in het leger thematiseert – en specifieker nog, tijdens het bootcamp. Net als The Inspection levert ook Eismayer een genuanceerd beeld van het leven op de kazerne. De regenboogvlag hangt zeker niet uit, maar het is vooral de conservatieve Eismayer zelf die moeite heeft met zijn seksualiteit. Iets wat goed duidelijk wordt in contrast met de ambitieuze rekruut Mario Falak (Luka Dimic), die zelfverzekerd en uit de kast is.

De twee worden tot elkaar aangetrokken en een romance ontstaat. Wat plot betreft, brengt Wagner weinig vernieuwing in de queer cinema. Een zelfbewust homoseksueel personage leidt een met zichzelf in de knoop zittend personage naar zelfacceptatie en ondanks alle vooroordelen overwint de liefde – dat verhaal is vaker verteld. Dat Eismayer gebaseerd is op ware gebeurtenissen doet daar niet aan af.

Toch stoort de overbekende plotstructuur niet. Daarvoor is Eismayer een te intrigerend personage. Te goed gespeeld door acteur Gerhard Liebmann bovendien. Kijk bijvoorbeeld naar de scène waarin zijn vrouw (Julia Koschitz) ontdekt dat hij vreemdgaat. Geconfronteerd met zijn leugen bekent of ontkent Eismayer niets. Hij zwijgt. De subtiele verslagenheid op zijn gezicht zegt daarentegen alles. Eismayer zit vol met dit soort kleine, aangrijpende momenten.

De originaliteit van Eismayer zit dan ook vooral in het perspectief van de drill sergeant. Acteurs kunnen altijd heerlijk los gaan als zo’n macho schreeuwlelijk, maar ze blijven doorgaans behoorlijk eendimensionaal. Typetjes, bijna. De gelaagde, onderkoelde performance vol onderhuidse spanning die Liebmann neerzet, gaat daar ver voorbij.