Drift (Michiel van Jaarsveld)

Drift van Michiel van Jaarsveld is een indringende, geloofwaardige en eerlijke variant op Wilde mossels, waarbij de taaie Zeeuwse klei van Wilde mossels heeft plaatsgemaakt voor het beton van een Rotterdamse buitenwijk.

Op het filmfestival van Toronto moest regisseur Michiel van Jaarsveld zich twee maanden geleden tijdens een openbaar vraaggesprek verantwoorden voor het vele water dat in zijn speelfilmdebuut Drift te zien is. Hij stelde dat het water in de film echt géén symbolische betekenis heeft, maar dat Nederland nu eenmaal een waterrijk land is en dat je derhalve niet aan beelden van water kan ontkomen als je een film maakt over een oer-Hollandse plek waarin ontevreden tieners worstelen met hun benepen levens.

Het vele water is niet de enige overeenkomst met Erik de Bruyns Wilde mossels, waarin een stel baldadige twintigers twijfelen over hun lamlendige bestaan. De belangrijkste twee van het groepje adolescenten dat in Drift wordt getoond, zijn de vijftienjarige Sammy (knap naturel gespeeld door Christel Oomen) en haar iets oudere broer Jakob (een eveneens sterk overtuigende Dragan Bakema). Het tweetal heeft eigenlijk alleen elkaar nog en is daardoor veroordeeld tot een leven samen.

De relatie tussen het tweetal is op z’n minst gespannen te noemen: broer en zus kunnen niet met en niet zonder elkaar leven. Jakob beschermt zijn zusje als een soort moederkloek tegen aan hormonen onderhevige leeftijdgenoten, wat Sammy, die een moeilijk te definiëren affectie koestert voor haar grote broer, ertoe brengt haar ontluikende seksuele driften dan maar bij niet-leeftijdgenoten te gaan verkennen.

De taaie Zeeuwse klei van Wilde mossels heeft in Drift plaatsgemaakt voor fantasieloos beton en het motorcrossen is vervangen door op de bank hangen en sport kijken. Jakob en zijn foute vrienden sleutelen wat af aan hun opgevoerde rossen, maar waar hun gelijken in Wilde mossels met hun Harley Davidsons nog over de sluis sprongen, beperken de ritjes in Drift zich slechts tot het rondbrengen van het afgekeurde vlees waarin Jakob handelt om zijn karige loon mee te compenseren.

Op eigen kracht
Het gevoel dat Drift oproept is er één van onzekerheid en naargeestigheid. Regisseur Van Jaarsveld brengt de uitzichtloze levens van broer Jakob en zus Sammy knap ingetogen in beeld. De veelzeggende blikken van de karakters en de ongekunstelde beelden van hun doen en laten spreken boekdelen. Niet alleen de jongeren weten zich geen raad met hun situatie in het grauwe betondorp, maar ook de enige volwassene die een prominente rol in het verhaal vervult, midlifecrisis-slachtoffer Nevill (Hans Hoes), zoekt uit alle macht naar een uitweg voor zijn ongelukkige leven met zijn ziekelijke vrouw.

Je betrapt je er als kijker voortdurend op dezelfde foute keuzes te willen maken als de protagonisten. Natuurlijk is het verkeerd om je aan een drie keer zo jong meisje te vergrijpen, maar als ze het zelf nou echt wil? Natuurlijk is het fout om slachtafval als vlees te verkopen, maar als het nou geld oplevert voor een beter bestaan? Natuurlijk is het onnatuurlijk om met je broer te slapen, maar als hij nou de enige is van wie je echt houdt?

De jongerenproblematiek van Drift sluit knap aan op de rode draad van de No More Heroes-films: mensen die, vaak buiten hun eigen schuld om, in een penibele situatie belanden en zich er maar op eigen kracht uit moeten zien te worstelen. Het feit dat Drift (net als Wilde mossels vorige jaar) op het Nederlands Film Festival de prijs van de jongerenjury in de wacht sleepte, beklemtoont alleen maar hoe goed Van Jaarsveld c.s. erin geslaagd zijn deze geloofwaardig en herkenbaar weer te geven.