Don’t Look Up
Blaten over het einde van de wereld
In de barokke satire Don’t Look Up dreigt een komeet al het leven op aarde te vernietigen. Twee wetenschappers proberen de wereld te waarschuwen – tevergeefs.
Het begint nog met een kort moment van euforie. Astronoom in opleiding Kate (Jennifer Lawrence) ontdekt een enorme komeet in het sterrenstelsel. Het is voor elke astronoom een belangrijk moment, maar mentor Randall (een heerlijk neurotische Leonardo DiCaprio) drukt de euforie snel de kop in. Hij ontdekt dat de komeet in een kaarsrechte lijn op de aarde afkoerst, en binnen zes maanden al het leven op de planeet zal uitroeien.
Dat is behoorlijk serieuze thematiek, maar Don’t Look Up rust gelukkig in de handen van regisseur Adam McKay. Die begon zijn carrière met komedies als Anchorman (2004) en Step Brothers (2008), maar maakte de laatste jaren naam met twee scherpe satires over de staat van Amerika: The Big Short (2015) en Vice (2018). Ditmaal richt hij zijn pijlen op politiek en media. In het Witte Huis wordt de onheilsprofetie van Randall en Mindy nog net niet weggelachen door president Jane Orlean (Meryl Streep). Het gesprek dat ze voeren, is niet meer dan een snelle beleefdheid: de president is immers verwikkeld in een seksschandaal, en er staan nieuwe Congres-verkiezingen voor de deur. Een levensbedreigende komeet past even niet in haar plaatje, en bovendien “voert ze jaarlijks ontelbaar veel gesprekken over het einde van de wereld”.
De media zien in Randall en Mindy ondertussen vooral geinige memes: twee gekke nerds die wat blaten over het einde van de wereld. Als ze aanschuiven in een populaire talkshow, krijgen ze slechts één advies: “Houd het luchtig!” In het moderne mediatijdperk draait alles immers om de verpakking; de inhoud is een hinderlijke bijzaak. (“Wat zijn de gevolgen van de klimaatcrisis? We bespreken het met Gerard Joling en Martien Meiland!”)
Hoewel er wellicht nog een kans is voor de mensheid, maakt McKay ons (vaak nog net niet met een pistool tegen de slaap) duidelijk dat we met dit soort leiders en talkshowhosts onvermijdelijk afkoersen op de apocalyps. Met de komeet als overduidelijke metafoor voor de klimaatcrisis (klimaatactivist DiCaprio had veel invloed op het script) richt McKay zijn pijlen op de doorgeslagen imagocultuur. Een cultuur waarin leiders alleen standvastig zijn als het stemmen oplevert, succes uitsluitend bepaald wordt door het aantal clicks, en de korte termijn immer prevaleert. Klinkt bekend, nietwaar?
Als satire doet Don’t Look Up bij vlagen denken aan klassiekers als Network (Sidney Lumet, 1976) en Dr. Strangelove (Stanley Kubrick, 1964), al haalt hij het niveau van die films niet. Maar één blik op onze coronapersconferenties is genoeg om te beseffen dat Don’t Look Up de satire allang voorbij is. Het is een wrange spiegel voor onze tijd en toekomst, die door de weergaloze cast en sublieme muziek van Nicholas Britell desalniettemin verdomd fraai aandoet.
Don’t Look Up is vanaf 24 december te zien op Netflix.
