Dogborn

Door veel onduidelijk te laten roept deze Zweedse film over een onderwereldsysteem de ene na de andere morele vraag op. Maar openen de dreunen die hij uitdeelt je de ogen? Of maakt deze film je het slachtoffer van effectbejag?

Wie Broer en Zus zijn is niet duidelijk. Ze hebben geen namen meegekregen en ook geen achtergrond. Wat we weten, is dat ze rondzwerven op een industrieterrein, dat ze de afgelopen nacht in een loods hebben geslapen, dat hun leeftijd rond de dertig moet liggen, dat iemand ze ‘de tweeling’ noemt, dat Broer niet meer praat sinds hij Syrië verliet en dat ze een klus zoeken om geld te verdienen. Ze staan op het randje van omvallen, er is haast bij.

Als ze via een neef werk als koerier te pakken krijgen, wordt niet meteen duidelijk wat de vracht is die ze moeten vervoeren. Ook voor henzelf niet. Het maakt alles extra duister. Echo’s van de Dardennes-films Tori et Lokita (2022) en Le silence de Lorna (2008) lonken: de redding zit in illegale praktijken, maar wat kun je anders als je eigen leven op het spel staat?

Om er nog een schepje bovenop te doen: wat kun je als je nieuwe vracht twee minderjarige meisjes blijken te zijn? Je rijdt ze rond om ze af te leveren voor seks, of om als circusaapjes te worden gefotografeerd op een mannenfeestje – het is maar net wat elke gek ervoor betaalt.

De morele beklemming is des te heftiger omdat er in Dogborn zo veel wordt weggelaten. Zo maakt regisseur-scenarist Isabella Carbonell je als kijker ook machtelozer en doemt de ene na de andere vraag op. Kijken we – hoe geëngageerd ook – normaal weg van de wereld die we hier te zien krijgen? Of gaat het criminele circuit zo gewiekst te werk dat we het in het dagelijks leven niet herkennen, zelfs als het recht voor onze ogen gebeurt?

Dat een van de twee hoofdpersonen niet meer spreekt (ook het waarom daarvan ontwaren we niet) zorgt ervoor dat de moeilijkheden ook onderling niet worden uitgesproken tussen Broer (Philip Oros, gevoelig zonder tekst) en Zus (een overtuigende eerste rol van Zweedse rapper Silvana Imam), die hier ook maar toevallig in beland zijn. Carbonell heeft het er zichzelf niet gemakkelijk mee gemaakt, maar zo zorgt ze er wel voor dat het onuitgesproken onheil in de lucht blijft hangen. We gissen mee en krijgen in veel gevallen alleen de gevolgen voorgeschoteld.

Carbonell wilde dat haar film voor opschudding zou zorgen, een stoot zou uitdelen met zijn inkijk in een wereld van verkopen of verkocht worden. In die opzet is ze geslaagd – misschien wel net iets te goed. Op den duur weet je niet meer wie hier nu het slachtoffer is. Of is iedereen hier alleen nog maar overlever?

Dogborn is een film die je boos maakt, maar op wie of wat? Is je woede gericht tegen de hopeloze situatie of tegen de brenger van het nieuws, de filmmaker die je dit voorschotelt? Heeft ze je de wreedheid van de wereld getoond die je niet zomaar van je af kunt schudden, of ben je beetgenomen door slinks effectbejag?