Delicatessen

De absurde wereld van Jeunet en Caro

  • Datum 01-09-1991
  • Auteur Jan Heijs
  • Thema Filmkrant 115
  • Gerelateerde Films Delicatessen
  • Regie
    Jean-Pierre JeunetMarc Caro
    Te zien vanaf
    13-09-1991
    Land
    Frankrijk,1991
  • Deel dit artikel

Delicatessen

Ze heten Jean-Pierre Jeunet en Marc Caro. Alleen of gezamenlijk knutselen deze twee Fransen al jarenlang op audiovisueel gebied en behaalden daarmee in Parijs een zekere cultstatus. Speelfilmpjes, animatiefilmpjes, clips en nu is er een heuse lange speelfilm, die al aan de hele wereld verkocht is: Delicatessen. In een volstrekt eigen, besloten filmische werkelijkheid overwint de liefde absurdisme en bruut kannibalisme. Dat alles met een enorme knipoog naar het publiek, dat zich snel gewonnen zal geven voor de simpele ex-clown Louison en de bijziende, bevallige slagersdochter Julie.

De setting van Delicatessen is een groot op zichzelf staand pand in een vervallen, mistige buitenwijk van Nergenshuizen. Het zouden de jaren vijftig kunnen zijn. De bewoners van het pand lijken geheel aangepast aan de morbide omgeving.

Op de begane grond woont een slager, die zijn klanten regelmatig van vers vlees van duistere herkomst weet te voorzien. (Om niet nader verklaarde redenen is vlees een schaars artikel geworden.) Verder wonen er onder meer een dame die telkens vernuftige zelfmoordpogingen onderneemt, twee oude mannetjes die busjes fabriceren waaruit het geblaat van schapen klinkt, een gezin met twee zoontjes die iedereen proberen te pesten, een man die in de natte kelder temidden van slakken en kikkers zit. En regelmatig komt de postbode langs, die een oogje heeft op de blonde dochter van de slager.

Hier meldt zich naar aanleiding van een advertentie ene Louison. Hij was een clown die optrad met de aap Livingstone, maar die is ook al geslachtofferd aan de vleesschaarste. Hij wordt in dienst van de slager een manusje van alles, die als beloning kost en inwoning krijgt. “Geen buren, geen bezoek”, vermeldde de oproep. Louison krijgt al snel iets met de volstrekt kippige, cello spelende Julie. Hij haalt er direct zijn zingende zaag bij.

Wat hij nog niet weet, maar Julie wel, is dat hij gewoon het volgende slachtoffer van haar vader zal worden. Maar omdat ze veel voor hem voelt begint ze zich daartegen te verzetten door onder meer een ondergronds leger van vegetarische rioolbewoners in te schakelen. Dat moet uiteindelijk Louison redden.

Dit is de rode lijn die je uit Delicatessen kunt destilleren, want Jeunet en Caro hebben hun film volgestopt met zijpaadjes en visuele vondsten die het zicht daarop nog wel eens willen verduisteren.

Spiraal
Op een bepaalde manier ligt een film als Delicatessen heel dicht bij het werk van Nederlandse cineasten als Jos Stelling (De wisselwachter), Orlow Seunke (De smaak van water; Oh Boy!) en Alex van Warmerdam (Abel). Ook voor die films werd een geheel eigen werkelijkheid gecreëerd, met eigen normen en wetten. Visueel werd die wereld nog versterkt door een eigenzinnige vormgeving. Bij Jeunet en Caro overheerst bijvoorbeeld een geel-bruine kleur, terwijl de camera af en toe de meest onwaarschijnlijke posities inneemt. Daarnaast moet de film het hebben van gags, zoals de vernuftige bouwsels van de dame met suïcidale neigingen, die haar definitief verscheiden moeten bewerkstelligen. Louisons Australische boemerang-mes of de piepende spiraal van een vrijend echtpaar, dat alle bewoners in eenzelfde ritme doet cellospelen, breien, een band oppompen of matten kloppen.

Wat Delicatessen onderscheidt van zijn Nederlandse broertjes is het feit dat er niet alleen vertrouwd is op de visuele kwaliteiten, maar ook zorg is besteed aan de dialogen. Dat geeft de personages net iets meer mee dan de vaak zwijgende (en daardoor toch als lichtelijk debiel overkomende) Nederlandse evenknieën.

Niet alle vondsten van Jeunet en Caro zijn even geslaagd en het scenario had nog wel wat steviger in elkaar kunnen zitten. Desalniettemin nagelen de twee makers hun publiek ruim anderhalf uur lang aan de bioscoopstoel door telkens weer nieuwe verrassingen voor te toveren. Los van het dunne liefdeslijntje tussen Louison en Julie gaat Delicatessen nergens over, maar de film intrigeert door de niet opdringerige pretentie origineel en leuk te zijn. Dit is Delicatessen, eet smakelijk!