Dead Ringers

Rachel Weisz speelt een knappe dubbelrol in de heerlijk groteske serieversie van David Cronenbergs klassieker over een tweeling gynaecologen met grootse ambities. Scenarist Alice Birch overtreft zichzelf met deze dystopie over het menselijk streven naar perfectie.

“We zijn briljant, we benaderen perfectie.” De eeneiige tweeling Eliott en Beverly (een imponerende dubbelrol van Rachel Weisz) spreekt in de zesdelige serie Dead Ringers steevast in termen van ‘wij’.

De band tussen de twee, die furore maken in de wereld van de gynaecologie, oogt ondoordringbaar, alsof ze beschermd worden door een denkbeeldige baarmoeder. De zussen ogen zelfredzaam, misschien wel omdat ze elkaar in alles aanvullen: Eliott is dominant, Beverly onderdanig; Eliott is extravert, Beverly zwijgzaam; Eliott valt op mannen, Beverly op vrouwen. Bij hun werk in een New Yorks ziekenhuis is dat contrast in persoonlijkheid goed zichtbaar: Eliott neemt geen blad voor de mond; Beverly hanteert een delicatere werkwijze.

Als kijker hou je de tweeling uit elkaar door hun kapsels: de rigide Beverly draagt haar lokken in een knot; de loslippige Eliott laat haar haren vrijuit wapperen. Scenarist Alice Birch, bekend van Normal People (2020), laat voortdurend doorschemeren dat het de zussen weinig moeite kost om de rollen om te draaien – een elastiekje is genoeg. Al in de eerste aflevering zien we hoe Eliott zich voordoet als Beverly en seks heeft met Genevieve (Britne Oldford), de love interest van haar zus. Veel scènes krijgen zo een unheimische lading: kijken we nou naar Eliott, of naar Beverly die Eliott speelt?

Onkiese driften
Eliott verleidt Genevieve omdat ze wil weten wat voor vlees haar zus in de kuip heeft, misschien wel omdat ze Beverly eigenlijk niet wil delen. Zo belandt televisieacteur Genevieve in een incestueuze driehoeksverhouding. Saillant is dat Beverly Genevieve leert kennen als patiënt. Tijdens een vaginaal onderzoek – Genevieve wil weten of ze vruchtbaar is – raakt Beverly ineens opgewonden door de “buitengewoon gevormde baarmoeder”, waarna Eliott prompt de intieme handeling overneemt. Fysieke lust en passie voor het vak liggen in Dead Ringers vaak erg dicht bij elkaar.

Je zou kunnen stellen dat de hartstocht die Eliott en Beverly voelen wanneer ze nieuwe levens op aarde zetten niet veel verschilt van de zwoelheid die ze met hun seksuele partners beleven. Die perversiteit komt niet uit de lucht vallen: Dead Ringers is een adaptatie van de gelijknamige klassieker van David Cronenberg uit 1988. Het werk van de Canadese filmmaestro staat bol van de onkiese driften en de enigmatische band tussen lichaam en bewustzijn. In Cronenbergs Dead Ringers, gebaseerd op het boek Twins (1977), speelt Jeremy Irons de dubbelrol.

Birch blijft die verhaallijn aardig trouw, ook al vervangt ze de mannelijke hoofdpersonen dus door vrouwen. Dat levert ook wezenlijke verschillen op: Cronenbergs film draait onder meer om de aanwezigheid van traditiegetrouw als vrouwelijk omschreven karaktertrekken in de mannelijke hoofdpersonen. Birch’ adaptatie stelt vrouwelijkheid an sich ter discussie.

De serie insinueert dat het vrouwelijk lichaam in de toekomst niet meer nodig is om nieuw leven te scheppen – dat zouden artificiële baarmoeders ook prima kunnen. Dat zou voor vrouwen betekenen dat een unieke ervaring, de bevalling, wordt verruild voor een kunstmatige aangelegenheid.

Parasitaire tweeling
Dat pregnante thema, het verschil tussen een oprechte en artificiële ervaring, komt telkens terug in Dead Ringers. Met hulp van een dubieuze miljardair (Jennifer Ehle) richten Eliott en Beverly een geboortecentrum op waar ze “hoe vrouwen bevallen” rigoureus willen innoveren. Bevallen moet natuurlijk zijn, zo comfortabel mogelijk. Ironisch genoeg zouden de geboortekamers uit het centrum, dat er sowieso al erg omineus uitziet, niet misstaan in een sciencefictionfilm over buitenaardse wezens. Met ‘natuurlijk’ heeft dit alles weinig meer te maken. Birch haakt met dat soort momenten in op actuele existentiële vraagstukken als wat een mens tot een mens maakt.

Daarin speelt instinct een nadrukkelijke rol. Als Weisz Beverly speelt, dan sijpelt een zekere oprechtheid door. Het voelt authentiek. Maar als Weisz Eliott speelt die veinst Beverly te zijn, dan voelt dat niet alleen verkeerd maar ook kunstmatig. Terwijl Eliott als Beverly juist lekker in haar vel zit. Eliott zou indien nodig zelfs Beverly’s leven geheel over kunnen nemen – zoals bij een parasitaire tweeling de sterkste vaak overleeft.

Birch koppelt die zelfzucht in haar scenario ook aan het kapitalisme. We willen langer leven, dat mag best wat kosten en het is geen probleem dat we in dat streven af en toe ethische grenzen overschrijden. Zo is te zien hoe Eliott en Beverly tijdens een presentatie voor potentiële investeerders een truc uithalen met weefsel uit een eierstok. Een toeschouwer ziet meteen dollartekens. De kijker weet tegen die tijd echter wel beter: het benaderen van perfectie heeft vaak een hoge prijs.

Dead Ringers is vanaf 21 april te zien op Prime Video (VoD).