Brief History of a Family

De zwijgzame Shuo wordt opgenomen in het gezin van klasgenoot Wei – of werkt hij zich er onder valse voorwendselen binnen? Lin Jianjie laat beide opties open in zijn ambitieuze, rijke thriller.

Als tiener Wei zijn klasgenoot Shuo een nieuw spelletje leert, heeft Shuo het al snel door: “Wie als tweede gaat, kan altijd winnen. Daarom laat je mij steeds beginnen.” Het is een veelzeggend moment in Brief History of a Family (Jia ting jian shi) van Lin Jianjie, waarin wat ogenschijnlijk uit liefdadigheid gebeurt uiteindelijk steeds weer eigenbelang blijkt.

De vriendschap tussen Shuo en Wei ontstaat na een incident op school. Eigenlijk passen ze niet echt bij elkaar: de lummelige Wei is vooral geïnteresseerd in videogames en schermen, terwijl Shuo zwijgzaam en vlijtig zijn verantwoordelijkheden vervult. Juist daardoor valt Shuo goed bij Wei’s ouders, die zoals in veel Chinese hogere-middenklassegezinnen al hun hoop en verwachtingen hebben gevestigd op het ene kind dat hen door de overheid werd gegund.

Als Shuo vertelt dat zijn moeder is overleden, en impliceert dat zijn vader te veel drinkt en losse handjes heeft, wordt hij steeds meer het tweede kind dat Wei’s ouders nooit mochten krijgen. Waar Wei dan weer het zijne van denkt.

Maar is dit een verhaal over een jongen die door hard werken en goed gedrag klimt in de sociale rangorde? Of is het een Chinese variant op The Talented Mr. Ripley (1999) of Pasolini’s Teorema (1968), met Shuo als indringer die de familieleden manipuleert voor eigen gewin? Het ene moment oogt hij als een gewond vogeltje, het volgende pist hij in de douche als om zijn territorium te markeren. Razend knap hoe Lin beide mogelijkheden openhoudt, tot het einde van de film aan toe, en ondertussen de unheimische sfeer steeds strakker om de kijker heen windt.

Lin werd niet opgeleid als filmmaker maar als bioloog, gespecialiseerd in de genetica, en hij kijkt met dezelfde wetenschappelijke distantie naar de personages in deze ‘korte familiekroniek’ – in terugkerende shots met een rond kader worden ze bijna letterlijk onder een vergrootglas gelegd.

Daarmee gaat het om meer dan deze personages alleen. Voor buitenscènes werd gefilmd in Chengdu, Hangzhou en Beijing, steden die vele honderden kilometers uit elkaar liggen, wat het verleidelijk maakt te denken dat Lin uit is op een bredere analyse van hedendaags China.

In shot na shot zet Lin zijn personages vast – overal zijn kaders binnen kaders, alle lijnen zijn kaarsrecht, alle hoeken scherp. Zo toont Brief History of a Family een maatschappij waarin iedereen in het gareel moet, tot en met hun biologie aan toe.