Lin Jianjie over Brief History of a Family
'Ik wil dat je voelt dat je ze niet doorgrondt'
Met zijn vlijmscherpe debuutfilm ontleedt de jonge Chinese regisseur Lin Jianjie gespannen familierelaties alsof het een biologieproject is. “In de biologie leren we dat je steeds dichter bij de cel moet komen, om te bestuderen hoe die zich gedraagt.”
Lin Jianjie wierp afgelopen Berlinale hoge ogen met zijn debuutfilm Brief History of a Family, een stijlvol familiedrama dat wegkijkt als een home invasion-thriller. Als het net wat anders gelopen was, had Lin deze film echter nooit gemaakt. De nog jonge Chinese regisseur bewandelde eerst een heel ander carrièrepad, voordat hij de overstap maakte naar cinema.
“Ik studeerde microbiologie en kreeg de kans om aan een van de meest prestigieuze universiteiten van China te studeren”, herinnert Lin zich in Berlijn. “Dat had heuglijk nieuws moeten zijn, maar iets in mijn lijf verzette zich ertegen. Ik dacht: wil ik dit echt de komende tien jaar doen? Ik moest luisteren naar dat onderbuikgevoel en kwam uiteindelijk bij een opleiding terecht die niet verder van mijn beta-achtergrond verwijderd kon zijn: film.”
Al gauw groeide Lin uit tot een hardcore cinefiel met een obsessie voor de films van Andrej Tarkovski, Michelangelo Antonioni en Michael Haneke. Zo ontstond een fascinatie met de formele kwaliteiten van cinema: hoe je via de keuzes van cameravoering en kadrering het grootste deel van het verhaal kan vertellen.
Die filosofie paste hij toe op zijn speelfilmdebuut, dat op haarfijne manier verkent hoe de relatief welgestelde familie van het jongetje Tu Wei van binnenuit langzaam afbrokkelt. Het komt allemaal door de intrede van Yan Shuo, Tu Wei’s klasgenoot uit een minder welgesteld milieu die steeds meer onderdeel van de familie lijkt te worden, tot aan het beklemmende toe.
Microscoop
Om die verschuivende familiedynamieken te ontleden greep Lin terug op zijn wetenschappelijke achtergrond. Met gecontroleerde zooms die de personages vakkundig van elkaar isoleren, simuleert hij in Brief History of a Family het gevoel alsof je door een microscoop naar individuele cellen tuurt.
“Wat we leren in de biologie is dat je steeds dichter bij de cel moet komen om te bestuderen hoe die zich gedraagt”, aldus Lin over zijn filmfilosofie. “Al is het altijd maar de vraag of je door die nabijheid echt begrijpt wat je ziet. Kunnen we echt tot iemands kern komen door diegene aandachtig te bestuderen? Die vraagstukken wilde ik op een esthetische manier in mijn film verwerken.”
Ontleding is daarbij het kernprincipe voor Lin. In zijn film zoekt hij naar de patronen in deze haperende familie, om te proberen te doorgronden waarom hun gedrag steeds minder rationeel wordt. Hier zie je ook de spanning tussen wetenschap en cinema, want uiteindelijk legt Lin amper iets uit in zijn film. Onzekerheid en onvoorspelbaar gedrag beginnen de plot steeds meer te domineren, zeker wanneer blijkt dat Yan Shuo’s verhalen over zijn slechte thuissituatie niet lijken te kloppen. “Ik wil je het gevoel geven dat je deze personages niet kan doorgronden”, concludeert Lin.
Eenkindpolitiek
Tegelijkertijd verschuift Lin de schaal waarop Brief History of a Family opereert, door deze personages te gebruiken als een metafoor voor de generationele verschuivingen in China. “Om bij de analogie van de ontleding te blijven,” vertelt Lin, “werkt de film de hele tijd op zowel micro- als macroschaal. Ik zoek de parallellen tussen die twee werelden en verwerk dat in mijn film. Zo verwijst de familie van Wei eigenlijk naar de tijd van de eenkindpolitiek, met kinderen die alle tijd, aandacht en zoveel mogelijk middelen van hun ouders kregen. Daartegenover staat een bepaalde druk, dat je als enig kind moet presteren op school en naar een topuniversiteit moet. Ik kan me daarmee identificeren.”
Lin vervolgt: “Voor de ouders is het ook niet makkelijk, want de eenkindpolitiek heeft een flink deel van hun leven bepaald en nu mogen ze ineens meerdere kinderen krijgen. Hoe ga je daarmee om? Ze staan eigenlijk op een onzeker pad. En de intrede van Yan Shuo is voor mij een manier om dat soort macroverhalen in het klein te vertellen en invoelbaar te maken. Zo blijft de film zo klein en exact mogelijk, terwijl het toch een universeel verhaal wordt.”
De release van Brief History of a Family is uitgesteld naar later dit jaar. Een exacte datum is nog niet bekend.