Beach Rats

Eliza Hittman oogstte lof met dit portret van een jongen in de machistische gemeenschap van Brooklyn, worstelend met zijn geaardheid. Maar is haar vrouwelijke blik op homoseksualiteit eigenlijk niet net zo problematisch als de male gaze in het lesbische drama La vie d’Adèle?

Enkele jaren geleden werd Gouden Palm-­winnaar La vie d’Adèle (Abdellatif Kechiche, 2013) mikpunt voor gerichte kritiek op de male gaze. De opbloeiende lesbische liefde tussen twee jonge vrouwen werd gefilmd door een heteroseksuele, mannelijke regisseur en cameraman. Zelfs de hoofdrolspelers stelden na de première op Cannes de tien minuten durende seksscène ter discussie: was het in beeld brengen daarvan, onder toeziend oog van twee mannen, niet een masculien onderonsje geworden waarin zij zich vergaapten aan jonge vrouwenlichamen? Had dit nog wel iets met lesbische intimiteit te maken?

Is Beach Rats het vrouwelijke equivalent daarvan? De Amerikaanse regisseur Eliza Hittman verbeeldt daarin de innerlijke strijd van Frankie (Harris Dickinson), een tiener uit een arme uithoek van Brooklyn die worstelt met zijn geaardheid en online op zoek is naar vluchtige dates. Hittman nam scenario en regie voor haar rekening en liet de ca­me­ra­voering over aan de gerenommeerde Franse cameravrouw Hélène Louvart (Lazzaro felice). Een vrouwelijke regisseur en haar cameravrouw die hun kijk geven op masculiniteit; hoe verbeelden zij hoe mannen naar mannen kijken?

In eerste instantie lijkt er weinig aan de hand: Beach Rats verbeeldt de homoseksualiteit van zijn hoofdpersoon heel subtiel. Maar je kunt je afvragen of dat nu niet juist het probleem is. Hittman lijkt het gaspedaal niet al te ver in te willen trappen. Het grotendeels gesloten karakter geeft haar film weliswaar een goede, broeierige sfeer, maar ook één van wegkijken. Wegkijken zoals hoofdpersoon Frankie zelf doet, terwijl je als kijker wilt snappen waar deze jongen zijn blik van afwendt.

Die hang naar herkenning speelt wellicht vooral bij homoseksuele toeschouwers. Hittmans film ontving van (voornamelijk heteroseksuele) critici een en al lof. Het merendeel van de homogemeenschap schoot het echter om een heel andere reden dan het wegkijken in het verkeerde keelgat. Het bezwaar: de geaardheid van hoofdpersoon Frankie wordt weggezet als probleem. Eens te meer wordt homoseksualiteit geportretteerd als een moeilijk leven in de kast.

Beach Rats raakt zo, ondanks zijn goede bedoelingen, verstrikt in een debat over het in acht nemen van gevoeligheden in een gemeenschap waar je zelf geen deel van uitmaakt. Een simpele oplossing is er niet. Want wat is hierin vooruitgang: wegkijken of juist bij het probleem stilstaan? Die patstelling wordt mooi verbeeld als Frankie op de kermis flirtende blikken krijgt van een meisje. Hij kijkt wat verdwaasd terug, zij denkt dat hij interesse heeft. Een spel van aantrekken en afstoten dat in het debat groter blijkt dan de film zelf.