Aznavour, le regard de Charles

De in 2018 overleden Charles Aznavour is natuurlijk de beroemdste Franse chansonnier ooit. Als acteur speelde hij bovendien in liefst 80 films. Minder bekend is dat hij zelf ook graag filmde. Regisseur Marc di Domenico gebruikte Aznavours beeldmateriaal voor een intiem portret.

In 1948 schonk Édith Piaf een 16mm-filmcamera aan Charles Aznavour, die toen haar assistent was. Het was liefde op het eerste gezicht. Overal sleepte hij de camera mee naartoe, zelfs — of misschien nog wel meer — toen hij zelf ook bekend werd. Van Abidjan naar La Paz en van Hongkong tot in Jerevan, de Armeense hoofdstad die hij op 40-jarige leeftijd voor het eerst bezocht. “Terug naar een land waar ik nooit geweest ben,” vatte de man geboren als Shahnour Aznavourian, de zoon van ouders uit de Armeense diaspora, zijn allereerste bezoek aan Armenië samen. Het is de typische bondig-poëtische manier die we ook kennen uit Aznavours liedteksten; een suggestief beeld zonder er al te veel woorden aan vuil te maken.“Uw blik heeft Charles Aznavour gemaakt. (…) U weet misschien niet dat ik u ook zag”, aldus Aznavour in de voice-over, ingesproken door acteur Romain Duris (Une nouvelle amie). Misschien wel de slimste zet van Di Domenico, die door Aznavour zelf gevraagd werd om iets te doen met zijn filmmateriaal, is om de film niet alleen te verrijken met archiefbeelden, filmfragmenten en muziek maar vooral om de woorden van Aznavour zelf — uit interviews, brieven en notities — te gebruiken om een prachtige wisselwerking tussen woorden, beelden en klanken te creëren.

Het resultaat is een wonderlijk, springlevend dagboek dat aan de hand van tekst, 16mm-materiaal en muziek een verrassend intiem, onthutsend, mijmerend en fascinerend beeld schetst van een van de belangrijkste namen uit de recente Europese cultuurgeschiedenis.

Verschillende huwelijken en affaires; het drama van zijn zoon Patrick, die op 25-jarige leeftijd overleed aan een drugsoverdosis (“het is volzomer of hartje winter in mijn leven,” zegt hij hierover); het lef om Carnegie Hall te boeken zonder dat hij een hit had gehad in de VS — “ze kennen me uit die film van Truffaut” — en zijn eigen roots als arme immigrantenzoon komen allemaal voorbij in een wervelwind aan indrukken die altijd net niet uit de bocht vliegen (de vakkundige montage, die lichtvoetig aanvoelt maar strak geregisseerd is, was in handen van Catherine Libert, Didier D’Abreu en Fred Piet).

“Se voir, se filmer pour se voir, s’aimer”, aldus Aznavour. Oftewel: Elkaar zien, elkaar filmen om elkaar te zien, van elkaar houden. Het essentiële is gezegd.