Atlantide

Mijmerend en artistiek inventief portret van jonge bootracers in de lagunes van Venetië is een bitterzoete ode aan de jeugd.

Gebruinde jongeren verschijnen in beeld. Ze zwemmen in de Venetiaanse lagune en als ze weer aan wal klimmen, klinkt dromerige synthesizermuziek. In de openingsscène van Atlantide is het bijna alsof filmmaker Yuri Ancarani (The Challenge, 2016) de tijd stilzet. Hij toont hoe de zon glinstert op het water. Hoe jong zijn niet alleen bestaat uit verveling, maar ook uit euforie. Hoe simpel het leven soms kan zijn. Fijn aan deze momenten is dat ze nergens door gedreven worden. Ancarani kiest er bewust voor om, in ieder geval in het eerste deel van zijn film, het idee van een plot te verwerpen.

Niettemin beginnen personages op een gegeven moment tegen elkaar te praten en tekent zich iets van een verhaal af. Dat draait om de 24-jarige Daniele (Daniele Barison): een zwijgzaam type dat, het liefst met zijn vriendin aan zijn zijde, zijn dagen slijt in zijn barchino (een pijlsnelle motorboot). Daniele wil graag de snelste zijn en sleutelt voortdurend aan zijn vaartuig. Op een gegeven moment besluit hij zelfs een scheepsschroef van een concurrent te stelen. Die diefstal blijkt de opmaat naar een climax die van Atlantide even een thriller maakt. Totdat Ancarani in de slotscènes weer terugschakelt naar mijmerende beelden van de jongeren in de grachten van Venetië.

Je zou kunnen beargumenteren dat Ancarani’s film draait om jeugdig fatalisme. Zo vertelt Daniele aan zijn vriendin dat hij niemands slaaf is en dat hij gerespecteerd dient te worden. Op zijn sweater staat ‘Obey’: Daniele is iemand die liever zelf de lakens uitdeelt. Maar hij heeft, zoals veel jongeren, nog geen idee dat zijn acties (zoals het stelen van de schroef) consequenties kunnen hebben. Hij leeft in een soort waanwereld, waarin masculiniteit wordt bepaald door het aantal pk’s van je boot.

Het is fascinerend om te zien hoe Ancarani deze mannelijke cultus rondom het racen tegenover het vroegere leven in de Venetiaanse lagune plaatst. Zo klinken op zondagochtend kerkklokken én bootmotoren. Geleidelijk heeft de obsessie met god plaatsgemaakt voor de obsessie met snelheid. Hoewel de filmmaker ook lijkt te insinueren dat toxische mannelijkheid van alle tijden is. Vier jaar lang volgde hij de personages uit zijn film. Twee zomers streek hij op het eiland Sant’Erasmo neer om te filmen. Een scenario had Ancarani niet. Hij wilde dat de film uit zijn interactie met de jongeren zou ontstaan. Daar is de Italiaan zonder meer in geslaagd.

En hoewel het onduidelijk is wat in de film nu echt is en wat Ancarani heeft geënsceneerd, maakt hij in vrijwel elke scène invoelbaar hoe diep hij tot hun psyche wist door te dringen.