Ashes of Time Redux

De vloek van de liefde

Oh, wat zijn ze beeldschoon, wat zijn ze tragisch, de supersterren van de Hongkongcinema die in Wong Kar-wai’s Ashes of Time nu ook ‘redux’ hun opwachting maken.

De in 2003 overleden Leslie Cheung, beide Tony Leungs, de breekbare Maggie Cheung en, voor altijd en eeuwig, de magnifieke, ongrijpbare Brigitte Lin: zelden was er zo’n Aziatische supercast bijeen als in Ashes of Time Redux, Wong Kar-wai’s gerestaureerde meesterwerk uit 1994 dat vorig jaar in Cannes een heruitbreng beleefde. Een happening. Want het is een film met een vernieuwende vormgeving, qua montage en geluid, en sensuele fotografie, door meester Christopher Doyle. En met een regisseur die zijn thematische obsessies – herinnering, verlies, vergankelijkheid, liefde – in werkelijk iedere film consequent uitwerkt, juist ook in Ashes of Time.

De film is gebaseerd op de ‘wuixia‘ (‘martial arts’) roman The Eagle Shooting Heroes van Louis Cha. Cheung speelt de rol van Feng, een soort huursoldaat die in de woestijn woont, waar hij met vreemde figuren in contact komt: Murong Yin en Yang (broer en zuster, beide gespeeld door Brigitte Lin), een blinde zwaardvechter (Tony Leung Chiu Wai) en Fengs boezemvriend Yahoshi (Tony Leung Ka Fai). Deze personages vormen het centrum van vijf verhalen over verboden of onbeantwoorde liefde. Feng is de verbindende factor; zijn verdriet over het verlies van zijn geliefde, slechts bekend als De Vrouw (Maggie Cheung), vormt de basis van de sfeer van zoete melancholie die Ashes of Time kenmerkt.

Zandstorm
Wie beter kan deze sfeer visualiseren dan Christopher Doyle? Ashes of Time was een van zijn eerste grote films. Boeiend is om te zien hoe hij experimenteert in dit werk, en hoe dat wérkt. Bij hem is textuur alles. De schitterende, frenetisch gemonteerde gevechtsscènes tijdens een zandstorm in de woestijn lijken uit een graphic novel te komen, gefilmd in slowmotion, met een korrelige oppervlakte waardoor lijnen ontstaan die veel weg hebben van penseelstreken. De onwerkelijkheid en vervreemding die hierdoor worden gecreëerd, zijn thematisch relevant; onder het zand liggen lichamen te verdorren.

Is de vergankelijkheid van de mens onontkoombaar, de ultieme liefde is eveneens fataal – dat is het hoofdthema van Ashes of Time. Doyle’s lenzen en lichten scheppen de vreemde, gevaarlijke schoonheid van Brigitte Lin als Yin en Yang, broer en zuster. Hij laat ze afwisselend in licht en donker zien, in verschillende tinten van oververzadigd geel en groen. Brigitte als man: speels, maar dodelijk (een huldeblijk aan haar rollen in talloze Hongkongfilms van de jaren tachtig, veelal historische epossen); Brigitte als vrouw: zwart haar in slierten voor haar ogen, kwetsbaar, gevaarlijk, mysterieus, de personificatie van onbereikbare erotiek.

Wong Kar-wai herhaalde later, in Chungking Express (1994), In the Mood for Love (2000) en 2046 (2004), de motieven die hij hier, begin jaren negentig, al zo mooi en energiek onderzoekt. De verteller, huurmoordenaar Feng, verwoordt Wong Kar-wai’s obsessie: "De kern van het probleem van de mens is herinnering. Was er maar geen verleden, dan had iedere dag een nieuw begin kunnen zijn." Maar dat kan niet, zo laat Ashes of Time zien: het verleden is er altíjd. En daarmee ook de vloek van de verloren liefde.

Voetnoot: meer dan vier jaar lang duurde de restauratie van deze redux-versie, vertelde Wong Kar-wai vorig jaar in Cannes. Delen van de film werden getraceerd in Frankrijk, China en bij obscure distributeurs in Chinese woonbuurten in Amerika. Het geluid was vrijwel volledig verwoest. Effecten en muziek werden opnieuw opgenomen.

Ashes of Time Redux moet in de bioscoop worden gezien, dat is duidelijk. Als dat niet kan – er komt voor zover bekend geen release in Nederland – dan maar een blu-ray. Maar deze was niet voor bespreking beschikbaar, wat de dvd tot slechts de derde beste optie maakt. Dat is jammer. Ook de extra’s zijn teleurstellend: wat interviewtjes.