Apollo 11

In het Amerikaanse Nationaal Archief ontdekte Todd Douglas Miller vergeten filmspoelen van de Apollo 11, die als eerste koers zette naar de maan. Hij monteerde ze simpelweg als een opeenvolging van gebeurtenissen, een perfecte missie.

Sommige beelden van de Apollo 11-vlucht uit juli 1969 (“One small step for man…”) kun je wel dromen, dus het was opzienbarend dat Todd Douglas Miller (Dinosaur 13, 2014) in het Amerikaanse Nationaal Archief stuitte op 61 nog niet eerder vertoonde filmspoelen (sommige op 70mm) en geluidsopnames van de NASA. Hij luisterde naar honderden uren conversaties van de vluchtleiding en de bemanning en monteerde de haarscherpe beelden in chronologische volgorde achter elkaar. 

In een indrukwekkend tracking shot zien we bijvoorbeeld de controlekamer, waar rijen en rijen wetenschappers de data in de gaten houden op monitoren met drukknoppen en schakelaars – het is nog de tijd van typemachines en magneetbanden. De toegestroomde menigte op de nabijgelegen camping bestelt ondertussen broodjes en tuurt door verrekijkers. Vlak voor de lancering draait iemand nog wat bouten aan van een lekkende klep. Dan boort de raket zich door de koude, donkere ruimte. Met een vuurstoot (“Burn for the moon”) zet hij koers naar de maan. 

Neil Armstrong, Edwin ‘Buzz’ Aldrin en Michael Collins reageren ondertussen onderkoeld op alles wat ze zien en meemaken. Verwacht geen grote emoties bij het zien van de Earthrise, de eerste beelden van de aarde uit de ruimte die de mensheid voor het eerst deed beseffen hoe kwetsbaar de planeet is. Die klinische aanpak van Miller – alleen tonen, geen interpretatie – roept ontzag op voor de ongelooflijke prestatie die al die duizenden mensen leverden, maar schept vooral ook afstand.

Apollo 11 zelf is geen spannende ontdekkingstocht door het genre van de found-footagefilm. De filmmaker voegt weinig toe in compositie of stijl, en gaat niet in op de aard van de beelden zelf. Hij toont enkel een opeenvolging van gebeurtenissen, een perfecte missie met de nadruk op techniek, waardoor een gevoel van braafheid en ratio overheerst. Natuurlijk zijn er spannende momenten, zoals het koppelen van de maanmodule The Eagle en de Columbia, de capsule waarin Collins rond de maan cirkelde terwijl Armstrong en Aldrin op Mare Tranquillitatis liepen. Collins, die daar eenzaam zijn rondjes draait: het is stof voor vele bespiegelingen die deze documentaire vermijdt. In plaats daarvan wordt – ook een mooie prestatie – vooral de menselijke bundeling van krachten gedocumenteerd voor het nageslacht.