Anne Frank: Parallel Stories

Vijf tijdgenoten van Anne Frank vertellen hun oorlogsverhaal in een groepsportret tegen de vergetelheid.

Het is naar om te moeten constateren, maar Anne Frank: Parallel Stories is een niet geheel gelukte documentaire. De ingrediënten liegen er niet om: journalisten Anna Migotto en Sabina Fedeli slaagden erin om vijf nog levende tijdgenoten van Anne Frank voor de camera te krijgen, allemaal even intelligent, waardig en wijs. De meest gruwelijke kampherinneringen dragen ze met zich mee: ijskou, de geur van kadavers, kapotte voeten en lijfstraffen door sadistische bewakers.

Zussen Tatiana en Andra Bucci uit Kroatië ontsnapten nipt aan de experimenten van Dr. Mengele in Auschwitz; hun neefje van zeven stapte wél goedgelovig naar voren toen hem een weerzien met zijn moeder beloofd werd, en overleefde het niet. Arianna Szörenyi verbleef in vier verschillende kampen maar raakte bijna haar hele familie kwijt. Helga Weiss uit Praag maakte tekeningen van het leven in Theresienstadt, zoals Anne Frank het leven in onderduik aan de Amsterdamse Prinsengracht beschreef.

Dat deze ‘Parallel Stories’ indrukwekkend zijn, staat buiten kijf – maar de film bevat nog allerlei andere elementen. Een duidelijke chronologie en plaatsbepaling worden verruild voor een mozaïek-achtige structuur; ongetwijfeld bedoeld om de jongeren aan wie de film vooral gericht is geboeid te houden, maar het is maar de vraag of ook zij niet gebaat zouden zijn met iets meer houvast.

Hun gids door de film is een ernstige, knappe Italiaanse twintiger, die langs Holocaust-memorials in Europa reist en haar indrukken verwerkt in met @KaterinaKat ondertekende berichtjes. Anne beschouwt ze als een geestverwant, aan wie ze zoveel zou willen vragen – dat effect heeft het prachtige proza van het dagboek gelukkig nog altijd.

Actrice Helen Mirren tenslotte leest met het pathos van een Shakespeare-actrice uit het dagboek van ‘An-nèh’ voor in de replica van haar onderduik-kamertje. Mirren’s roem en acteer-cv niettegenstaande wordt niet helemaal duidelijk waarom juist zij hier zo’n prominente rol vervult. Wat is haar persoonlijke connectie met dit verhaal? Waarom geen jonge vrouw gekozen, om de tijdloze genialiteit van het dagboek nog meer te onderstrepen? En, tot slot, al lijkt het een detail: waarom niet even een Nederlandse taal-coach gevraagd naar de juiste uitspraak van ‘Het Akterhoeis’?

Anne Frank: Parallel Stories is te zien op Netflix.