And Then We Danced

Met deze subtiele coming-of-age, waarin twee jonge Georgische volksdansers voor elkaar vallen, toont Levan Akin dat er helemaal geen tegenstelling hoeft te zijn tussen traditie en vooruitgang.

“Er zit geen seks in Georgische dans!”, bijt de dansleraar van Merab de jongen toe. Merab traint al van jongs af in de traditionele Georgische volksdansen bij het Nationaal Dansensemble. Later in And Then We Danced, Levan Akins enerverende film rond Merab (Levan Gelbakhiani), maakt een hogere pief bij de dansgroep het nog explicieter: “Het draait niet slechts om het bereiken van perfectie; deze dans is de geest van ons land.”

En dus dansen de mannen kaarsrecht, “als een monument”, zoals de docent Merab voorhoudt, en dienen de vrouwen toonbeelden van maagdelijke puurheid te zijn. Met die patriarchale invulling worstelt Merab al langer, maar de boel komt pas echt op scherp te staan wanneer leeftijdsgenoot Irakli (Bachi Valishvili) aan de troupe wordt toegevoegd. Irakli blijkt direct Merabs grootste concurrent, maar vanaf de eerste seconde is er ook een andere spanning tussen de twee jongens.

Op basis van het eerdere werk van Levan Akin lag deze subtiele lhbtiq+ coming-of-age niet direct in lijn der verwachtingen. De regisseur, geboren en getogen in Zweden maar kind van Georgische ouders, maakte in zijn thuisland een twintigerskomedie en een tienerhorrorfilm. Verder werkte hij vooral in wat tegenwoordig ‘hoogwaardig televisiedrama’ wordt genoemd; hij regisseerde onder andere vier afleveringen van de ook in Nederland uitgezonden scifi-reeks Real Humans.

And Then We Danced, dat tijdens het afgelopen filmfestival van Cannes werd geselecteerd voor het zijprogramma Quinzaine des Réalisateurs, is andere koek. Akin begon aan het project nadat hij in 2013 nieuwsberichten zag van hoe een demonstratie voor homorechten in de Georgische hoofdstad Tbilisi het doelwit werd van een gewelddadige menigte, waaronder orthodoxe priesters. De urgentie die de maker bij het onderwerp voelt, spat van het scherm. Zelfverzekerd en intiem volgt Akin zijn hoofdpersoon langs de gevolgen van zijn verliefdheid, in voorvallen die vaak werden gebaseerd op de eigen levens van de grotendeels niet-professionele cast.

Dat het verhaal in grote lijnen de geijkte patronen volgt, is deels precies het punt: deze strijd is nog lang niet gestreden, benadrukt Akin. And Then We Danced maakt deel uit van  een recente golf van films met queer-thematiek die weigeren de geaardheid van hun personages te problematiseren – zie bijvoorbeeld ook Girl (Lukas Dhont, 2018) en Portrait de la jeune fille en feu (Céline Sciamma, 2019). Merab worstelt zelf helemaal nergens mee, hij is gewoon verliefd, en wil die vreugde onderdeel maken van de dans waar hij zijn leven aan heeft gegeven. De dansscènes, die lijfelijk voelbaar maken dat er helemaal geen tegenstelling hoeft te zijn tussen traditie en vooruitgang, vormen de grote troef van de film. Des te wranger dat de Georgische choreograaf ervan anoniem moest blijven, uit angst ontslagen te worden om zijn of haar betrokkenheid bij de film.