Aller/Retour

Een retourtje Spanje dat de kijker laat gissen

Aller/Retour

De Vlaamse roadmovie Aller/Retour, waarin een vrachtwagenchauffeur en een illegale migrant naar Spanje rijden, heeft jammerlijk weinig te zeggen over de migratiecrisis.

Het is een beproefd recept: neem twee tegengestelde personages uit verschillende milieus en laat ze om wat voor reden dan ook wat tijd met elkaar doorbrengen in een auto. Aan het eind van de film zijn de verschillen steevast overbrugd en is een vriendschap voor het leven geboren. We zagen het onlangs nog in het Franse Presque (2021) en deze maand in Une belle course.

Dorothée Van Den Berghe maakte met Aller/Retour een Vlaamse variant op deze formule. Vrachtwagenchauffeur Erika (Ruth Beeckmans) is onderweg naar Spanje. De illegale migrant Idy (Welket Bungué) is stiekem bij haar in de vracht gekropen; hij denkt dat hij op weg is naar Engeland. Als Erika hem ontdekt besluit ze hem mee te nemen naar Spanje, zodat ze hem op de terugweg weer af kan zetten in België.

Van Den Berghe (die in 2018 met de jeugdfilm Rosie & Moussa de hoofdprijs won op Cinekid) volgt in Aller/Retour trouw de wetten van de roadmovie. Helaas laat het script steken vallen. Neem bijvoorbeeld Idy’s homofobie wanneer hij ontdekt dat Erika lesbisch is. Even reageert hij vol afkeer, maar een scène later lijkt hij al nergens meer moeite mee te hebben. Of de relatiecrisis tussen Erika en haar vriendin die een hele film voortduurt. In één luttele scène wordt deze opgelost door Idy en bloeit de liefde weer als vanouds. Wat er precies gezegd of gebeurd is, moet de kijker raden.

Wat niet meehelpt is dat Idy zo’n vlak personage blijft. Terwijl we Erika als volwaardig personage met haar eigen besognes leren kennen, blijft het onduidelijk wat Idy’s achtergrond is en wat hem drijft. Zelfs het land waar hij vandaan komt, blijft onbekend. En waarom wil hij naar het Verenigd Koninkrijk? Ja, veel migranten hopen het Kanaal over te steken, maar wat is zijn specifieke droom daar? We komen het niet te weten. Even wordt er naar een voorgeschiedenis gehint wanneer Erika en Idy Almería bereiken, waar Idy in de kassen heeft gewerkt. Maar veel meer dan hints worden het niet.

Daardoor heeft Aller/Retour uiteindelijk ook jammerlijk weinig te zeggen over de huidige migratiecrisis. De film gaat weliswaar over familie en wat het betekent om thuis te zijn, maar dan wel bekeken vanuit het gezichtspunt van de Vlaamse Erika. Het vrolijke slotstuk voelt dan ook een tikje wrang. Voor Erika is er een happy end. Voor Idy is het nog maar de vraag of er wezenlijk iets verbeterd is.