Adoration

Adoration, het afsluitende deel in Fabrice Du Welz’ Ardennen-trilogie, is een koortsachtige film over de manier waarop verliefdheid onze wereld kan omtoveren tot zowel sprookjesachtig droompaleis als benauwende nachtmerrie. Laat de verbeelding daarvan maar over aan de Waalse horrorfilmer.

De veertienjarige Paul (Thomas Gioria) is verliefd. Hopeloos verliefd zelfs, zoals je dat alleen maar je eerste keer kan zijn. Vanaf het moment dat Gloria (Fantine Harduin) zijn leven in botst, is hij niet meer dezelfde. In de openingsscènes van Adoration struint hij nog doelloos door de wilde tuinen van de psychiatrische inrichting waar zijn moeder werkt. Maar nadat de jonge patiënte Gloria hem tijdens een vluchtpoging letterlijk ondersteboven loopt, krijgen die wandelingen iets radeloos. De schuchtere Paul kan het meisje niet meer uit zijn gedachten krijgen. En hoewel het verplegend personeel hem met klem waarschuwt uit haar buurt te blijven (“Gloria is schizofreen, gevaarlijk ziek”) weet Paul één ding zeker: hij en Gloria horen bij elkaar. Dat kan niemand verhinderen.

Wie bekend is met het werk van Fabrice Du Welz, zal begrijpen dat deze eerste verliefdheid van Paul niet zomaar zal overgaan. Sinds zijn buitenissige debuutfilm Calvaire (2004) betoont de Waalse regisseur zich iemand die psychologische drama’s uitspeelt via de beeldtaal en regels van de horrorfilm. Het is bijvoorbeeld de realistische setting van Calvaire die de absurde gewelduitspattingen van de film zo verontrustend maakt en juist de wrange mix van visuele stilering en realistische psychologie die het obsessieve moordenaarskoppel uit opvolger Alléluia (2014) haar gedenkwaardige karakter verleende.

Zo ook bij Paul en Gloria, wier verliefdheid het stel in een even gelukkige als benauwende bubbel laat leven. Na wat nachtelijke uitstapjes ontvluchten de twee de inrichting en beginnen ze een tocht door de bossen van de Ardennen. Die oogt in eerste instantie hopeloos romantisch (liggend in het hoge gras en starend in elkanders ogen), maar gaandeweg worden de beklemmende contouren duidelijk. Paul heeft de obsessieve behoefte de wereld te romantiseren en nu Gloria van haar medicijnen af is neemt ook haar gedrag steeds vreemdere vormen aan – de mensen die ze onderweg tegenkomen hebben volgens haar allemaal kwaad in de zin.

Net als in Calvaire en Alléluia – waarmee Adoration dankzij de setting in de Ardennen een losse trilogie vormt – houdt de sfeer het midden tussen grauw realisme en surreële fantasie. De wilde natuur waardoor Paul en Gloria hun run to nowhere ondernemen, is net zo onstuimig als de gemoedstoestand van de twee jonge geliefden – van kletterende regenbuien tot claustrofobische spelonken tot de paars-oranje gloed van een ondergaande zon. Het vormt een emotioneel geheel dat wordt aangedikt door de pulserende synthesizers van Vincent Cahay en het natuurlijke, maar vaak onheilspellende licht dat cameraman Manuel Dacosse (die de film op 16mm draaide) weet te vangen.

Maar waar Du Welz in zijn eerste films verraste door hun complexe personages en vele stijlwisselingen, bewandelt Adoration een conventioneler pad. Want het verbeelden van de verwarring van zo’n eerste volwassen ervaring (waar het hier in feite over gaat) is natuurlijk een platgereden pad – door zowel horror- als coming-of-age-films. Daar kan Du Welz nog zo’n wilde, onstuimige stilering omheen bedenken, uiteindelijk leidt die tocht net niet genoeg naar een waanzinnige of bevrijdende conclusie.

Dat we toch met Paul en Gloria meeleven dankt Adoration dan ook vooral aan zijn twee jeugdige hoofdrolspelers: Thomas Gioria (Jusqu’à la garde, 2017) en Fantine Harduin (Happy End, 2017). In een van de mooiste scènes uit de film weten ze die verontrustende verliefdheid precies te vangen: na een vaartocht met een gestolen boot houden de twee rust bij een verscholen plekje. Het leidt tot hun eerste kus, waarbij ze elkaar bijna manisch in de ogen staren. De eerste liefde, die is spannend, vreemd, opwindend, maar ook onheilspellend eng. In die kus spettert het allemaal van het scherm. Dat is zowel betoverend als verontrustend tegelijk.