Achrome

De Filmkrant en Critics’ Choice VIII Re/United presenteren first look-reviews van de films in de IFFR Tiger Competitie van 2022. Achrome van Maria Ignatenko laat de verbogen Holocaust van Litouwen zien in aardedonkere beelden. Soms vlamt een fakkel.

Tijdens de nazibezetting van de Baltische staten meldt de simpele Maris zich samen met zijn broer Janis bij de Wehrmacht. Hij lijkt zijn lot te zien als een religieuze roeping, maar de schellen vallen hem ten langen leste toch van de ogen, nadat om hem heen het kwaad in alledaagse banaliteiten is veranderd.

De Russische regisseur Maria Ignatenko liet zich voor het inktzwarte, compomisloze Achrome inspireren door het boek Our People: Discovering Lithuania’s Hidden Holocaust (2020) van de Litouwse schrijver, journalist en theatercriticus Rūta Vanagaitė. Daarin beschrijft zij niet alleen de horror van de Holocaust in de Baltische staten, maar wordt ook het uiterst gevoelige onderwerp van collaboratie behandeld: veel burgers die de nazi’s als bevrijders zagen na de Sovjet-bezetting van de Baltische staten, namen deel aan de massamoord op de Joden.

Fakkel
Ignatenko, wier speelfilmdebuut In Deep Sleep in 2020 werd geselecteerd voor de Forum-sectie van het filmfestival van Berlijn, vat Janis’ helletocht in aardedonkere, maar vaak wonderschone, van de schouder gefilmde beelden: veel scènes spelen in het duister of in donkere ruimtes, slechts verlicht door een kaars, een fakkel of een enkele lichtstraal. De buitenwereld gaat steevast schuil achter een dikke laag mist, of verdwijnt onder vette rookpluimen. Het contrastloze pallet is een passende metafoor voor de vage scheidslijnen tussen goed en slecht.

Het tempo is traag, de meeste scènes zijn lang uitgerekt en de herhaling is groot. Ook de pregnante soundscape draagt bij aan de bedrukte, zeg maar gerust naargeestige sfeer, die herinneringen oproept aan het werk van Aleksandr Sokoerov en andere Russische meesters. Het leven in oorlogstijd is een hel; voor iedereen die nog over een greintje menselijkheid menselijks beschikt, is de dood de enige uitweg.

De competitiefilms van IFFR 2022 zijn nu online te zien voor geaccrediteerde professionals en worden later dit jaar vertoond in Nederlandse bioscopen. Deze recensie werd geschreven i.h.k.v. Critics’ Choice VIII Re/United.