20.000 especies de abejas

Alles zit al vervat in haar naam. Het hoofdpersonage van 20.000 especies de abejas werd geboren als jongen; haar Baskische ouders noemden haar Aitor, ‘goede vader’. Inmiddels is ze acht en wordt steeds duidelijker dat ze liever een meisje zou zijn.

Welwillend komen haar ouders haar tegemoet met de meer genderneutrale naam Cocó – in Frankrijk, waar het gezin inmiddels woont, een koosnaam die zoiets als ‘lieverd’ aanduidt.

Haar moeder Ane benadrukt dat er geen ‘jongensdingen’ en ‘meisjesdingen’ zijn, dat alles mag. Maar buiten de context van hun gezin werkt dat niet zo. Het meisje wil niet dat de hokjes worden weggehaald, ze wil in een ánder hokje, zodat de wereld haar benadert zoals zij zich zelf voelt. En dus wil ze Luciá heten – een naam die met zijn verwijzing naar licht óók betekenisvol is.

20.000 especies de abejas (‘20.000 soorten bijen’) volgt Luciá’s gezin tijdens een zomervakantie in het Baskische geboortedorp van moeder Ane. Die is met haar drie kinderen de spanningen van haar huwelijk even ontvlucht. Spanningen die voortkomen uit financiële moeilijkheden, maar ook uit de worsteling van hun jongste kind.

Een van de knapste dingen aan dit zelfverzekerde debuut is hoe regisseur Estibaliz Urresola Solaguren duidelijk maakt dat in feite iedereen vecht tegen de kloof tussen wie ze zijn en wie ze zouden willen zijn, of hadden willen zijn, of voor anderen moeten zijn – zonder daarmee te bagatelliseren hoe fundamenteel de interne strijd van Luciá is.

Zie bijvoorbeeld de oma van het meisje, bij wie het gezin in huis verblijft – met alle hectiek die dat oplevert wordt dit huis ook een soort bijenkorf. Oma Lita zit klem tussen het keurige beeld van de liefhebbende geweduwde dat ze presenteert en haar meer ambivalente gevoelens over wijlen haar eega, die onder het mom van zijn kunst jonge vrouwen naar zijn studio haalde. De enige die volledig vrede heeft met wie ze is, lijkt Lucia’s oudtante Lourdes, de houder van de bijen waaraan de film zijn titel ontleent. Zij is dan ook de enige die Lucia onvoorwaardelijk accepteert.

Het meest expliciet wordt de identiteitscrisis van de achtjarige Luciá (de piepjonge Sofía Otero won voor die rol op het filmfestival van Berlijn de Zilveren Beer voor beste acteerprestatie) gespiegeld aan die van haar moeder. Ane schoof haar artistieke ambities terzijde vanwege de vereisten van haar gezin. Zij is de tweede hoofdpersoon van 20.000 especies de abejas (en die acteerprijs had gerust gedeeld mogen worden met Patricia López Arnaiz); de film wisselt af tussen haar perspectief en dat van Luciá. Die slimme keuze maakt dat dit geen film is over transformatie, maar over acceptatie. Acceptatie van een ander, maar ook acceptatie van jezelf.