One Night Stand XII: Shady El-Hamus

In november en december worden wekelijks nieuwe middellange Nederlandse films uitgezonden op NPO3. Ze zijn onderdeel van de twaalfde One Night Stand-reeks. Regisseur Shady El-Hamus maakte met Malik een road movie over tegenpolen en wederzijds begrip. "Ik hou van karaktergedreven verhalen, maar wel op een voor iedereen aansprekende manier verteld."

Het woord menselijkheid valt geregeld wanneer Shady El-Hamus over zijn films spreekt. Niet verwonderlijk dus dat de vraag naar wat het betekent mens te zijn, als een rode draad door het oeuvre loopt van de 29-jarige regisseur. Dat begint met een door plichtsbesef gekwelde Arabische jongen in zijn afstudeerfilm Over zonen (2012) en loopt vooralsnog door tot zijn laatste twee projecten: Bestaan is gaan (2017), een NTR-Kort! over de ontwrichtende werking van de dood op een rouwende vriendengroep, en Nachtschade (2017), waarin een traumatisch incident het leven van de elfjarige Tarik tekent, de Nederlandse Oscar-inzending voor korte film dit jaar.

Ook in Malik, waarin twee tegenpolen elkaar treffen, staan expliciet twee mensen centraal. De zeventienjarige Egyptische Amir (Bilal Wahib), die ontsnapt uit een jeugdinrichting en tijdens zijn vlucht de stugge varkensboer Ben (Sam Louwyck) ontvoert. El-Hamus: "Inspiratiebron was de relatie die mijn vader [acteur Sabri El-Hamus, die ook een rol speelt in Malik, GS] met die van hem onderhield. Mijn opa woonde in Egypte en was een hele traditionele en trotse man. Telkens wanneer we hem tijdens de vakanties bezochten, viel me op dat zonen daar anders werden opgevoed dan hier. Strikter en harder misschien, maar wel met het idee dat je daardoor beter was voorbereid op de harde, volwassen realiteit. Emoties werden niet getoond. Als kleine jongen hebben zwijgende vaderfiguren me daardoor altijd gefascineerd."

Zo’n zwijgend type is ook Ben, die voordat Amir zijn leven binnenstormt in onmin leeft met zijn volwassen zoon (Reinout Scholten van Aschat). "In Nederland heb je die harde vaders natuurlijk ook, zeker op het platteland. Dat Ben en Amir meer gemeen hebben dan in eerste instantie lijkt, geeft het verhaal voor mij een menselijke kant. Er ontstaat zelfs een surrogaat vader-zoonrelatie." Grappig genoeg had de Vlaamse acteur Sam Louwyck, die Ben speelt, datzelfde gevoel. "Ik stuurde hem het scenario en hij zei meteen ja. Om hem te ontmoeten ben ik toen naar zijn woonplaats Oostende gegaan. Daar hebben we een hele dag in zijn stamcafé over het leven gepraat. Voor vertrek vroeg ik hem uiteindelijk toch nog waarom hij de film wilde doen. Vanwege de menselijkheid, antwoordde hij. Toen wist ik dat het goed zat."

Dat een verhaal universeel invoelbaar moet zijn, hoort volgens El-Hamus bij film. "Ik hou van karaktergedreven verhalen, maar wel op een voor iedereen aansprekende manier verteld. Dat is soms best spannend om te doen. Voor Malik was de uitdaging om het plotelement van de ontvoering te combineren met het menselijke element van de film." Een van de films die El-Hamus overtuigde dat het kon was de Vlaamse misdaadhit Rundskop. "Op momenten dat we met het scenario in de knoop zaten, dacht ik weleens: hoe zou Michaël R. Roskam die film hebben gepitcht? Rundskop is ook een film waarvan je kunt denken: boeren, hormonenmaffia, criminaliteit? Hoe komt dit in hemelsnaam allemaal samen in een film? Dat het daarin lukte, bevestigde voor mij dat we op de goede weg zaten."

Ondanks dat El-Hamus’ films tot nu vaak over obsessief controlerende personages gaan, staat hij als regisseur juist open voor improvisatie. De scènes die uit dat soort onverwachte momenten ontstaan, noemt hij cadeautjes. "Voor mij draait regisseren om een context scheppen waarin ‘echte momenten’ kunnen ontstaan. Een favoriete scene uit Malik is die waarin Amir en Ben een Amsterdamse buitenwijk inrijden. In het verhaal een emotioneel geladen moment en dat was ook zo op de set. Met cameraman Ton Peters en ik op de achterbank reden Bilal en Sam door die wijk. Bilal kende wat jongens die buiten op straat rondhingen en ik zei: ‘Draai je raam open en groet ze.’ Zo mooi om hem vervolgens uit het autoraam leunend met die gastjes te zien geinen. Allemaal geïmproviseerd. Bilal de acteur deed dat allemaal, maar je zag ook ineens Amir die daar echt naar buiten kwam. Dat is indrukwekkend om te zien. Zoiets is niet te regisseren. Dat is iets echts."

Guus Schulting

Malik wordt op 17 november om 21:35 uitgezonden op NPO3.