Eindelijk heeft de Bijl­mer een eigen filmhuis

Op 6 oktober is de Bijlmerbios geopend. Daarmee heeft Amsterdam Zuidoost, zoals de Bijlmer officieel heet, eindelijk een eigen filmhuis. Geen overbodige luxe voor een stadsdeel dat de komende twintig jaar een flinke bevolkingsgroei tegemoet ziet. De initiatiefnemer beschouwt de huidige opzet met één zaal dan ook als opstapje naar meer.

Bewoners van de Bijlmer hadden tot voor kort twee keuzes op filmgebied: het commerciële aanbod van Pathé Arena of de metro pakken naar het centrum. In het verleden zijn er pogingen gedaan dit aanbod uit te breiden met een filmhuis, “maar die hielden het vaak niet langer dan een paar maanden uit”, weet Bijlmerbios-oprichter Hans Meiboom. “Dat had vooral te maken met de geringe steun van de gemeente. Dat de Bijlmerbios nu een honderd keer grotere kans op overleven heeft, komt doordat er veel in Zuidoost wordt geïnvesteerd. Het stadsdeel zal de komende twintig jaar groeien tot 120 duizend inwoners, dat is ongeveer evenveel als Dordrecht. En daar hoort een filmhuis bij.”

Meiboom woont zelf al sinds 1989 in het stadsdeel en richtte eerder al het filmfestival Metro Movies op. Onder metrostation Bullewijk vertoonde hij films in de openlucht. In 2019 en 2020 vond het festival plaats in de in aanbouw zijnde Gaasperdammertunnel, zodat er ook matineevoorstellingen konden worden gegeven. En in 2014 nam hij de leiding over van het openluchtfilmfestival Bijlmerbios, dat hij sindsdien onderbracht in metrostation Kraaiennest, in het hart van de Bijlmer.

“Drie jaar geleden ontstonden de plannen voor een echt filmhuis, waarmee we het hele jaar door kunnen programmeren”, vertelt Meiboom. “De gemeente en het Amsterdams Fonds voor de Kunst hadden al geld toegezegd toen corona uitbrak. Met vertraging zijn we begonnen in een kinderdagverblijf. Maar daar konden we slechts twee avonden in de week films vertonen en de locatie stond op de nominatie voor sloop. Maar toen diende zich het Zandkasteel aan.”

Het Zandkasteel is de bijnaam van het voormalige ING-hoofdkantoor aan het Bijlmerplein. Achter de lichtbruine, organisch golvende gevel zouden oorspronkelijk koopappartementen in het hoogste segment komen, maar er bleek onvoldoende interesse. Nu is een deel omgeturnd voor creatieve activiteiten, waaronder een bioscoopzaal met 72 stoelen.

Op deze plek kan de Bijlmerbios films vertonen van woensdag- tot en met zaterdagavond. Voor morgenavond is de voorstelling van The President’s Daughter and the Richest Freeborn Lady, de documentaire over de Surinaamse schrijver Cynthia McLeod, al helemaal uitverkocht. “Met een Afro-Caraïbisch accent in de programmering willen we aansluiten bij de bevolkingssamenstelling van Zuidoost”, stelt Meiboom, die het aanbod omschrijft als ‘arthouse, documentaires en shorts’. “Zo brengen we ook de korte documentaires van de Braziliaanse filmmaker Patricia Ribas, die aanwezig is voor een gesprek achteraf. Op woensdagavonden organiseren we een talentlab voor lokale filmmakers. En één keer per maand mag een gastprogrammeur van Afro-Caraïbische afkomst een keuze maken en die komen toelichten.”

Maar de programmering is breder dan dat. “We vertonen ook Il Colibri en Past Lives. En tijdens Amsterdam Dance Event sluiten we aan bij dat evenement met Who Killed the KLF? en Colored Frequencies, dat gaat over de vraag in hoeverre zwarte muzikanten zich moeten aanpassen aan een witte cultuur.”

Als de groei van de Bijlmer doorgaat zoals voorspeld en het filmpubliek meegroeit, zal de Bijlmerbios op den duur moeten omzien naar iets groters. Meiboom: “De ontwikkeling van dit soort plekken moet je zien als een drie- of viertrapsraket. Als er zich een plek voordoet met ruimte voor drie of vier zalen en horeca springen wij er meteen op in.”