The President’s Daughter & the Richest Freeborn Lady

Mildred Roethof volgt de 86-jarige Cynthia McLeod, die zich al decennia inzet voor het onderzoeken en vastleggen van de Surinaamse geschiedenis.

Het is een correcte en feitelijke maar ook een wat onhandige titel, The President’s Daughter & the Richest Freeborn Lady. Een mondvol, maar alsnog weet je niet waar de film over gaat.

Contrapunt: hoe moet je een film dan noemen die de troebele verhouding tussen Suriname en Nederland aansnijdt, die recht wil doen aan Suriname’s eigen geschiedenis en die als gids de strijdbare 86-jarige docent, historicus, schrijver en pionier Cynthia McLeod heeft? ‘Een volk dat geen toegang heeft tot z’n eigen historische bronnen’, citeert McLeod een Amerikaanse dissertatie, ‘wordt een volk gebaseerd op stereotypen en mythen.’

McLeod debuteerde als schrijver met de (verfilmde) bestseller Hoe duur was de suiker?. Tijdens het onderzoek voor een volgend boek werd haar duidelijk hoeveel onzin er over de geschiedenis van Suriname verteld werd. Ze besloot in ieder geval een deel van die geschiedenis op te schrijven. In een interview met de Volkskrant zei ze in 2021: “Ik merkte dat leerlingen zich geen voorstelling konden maken van de slavernij. Ik vertelde ze wat ik had geleerd over die tijd en merkte dat ze hevig geïnteresseerd waren. Als de bel ging voor de pauze, bleef iedereen zitten.” Ze praat over de ontmenselijking, over de kerk die christelijke naastenliefde met slavernij verzoende door te stellen dat Afrikaanse slaven geen mensen waren, over de straffen die werden opgelegd.

McLeods onderzoek richtte zich onder meer op Elisabeth Samson (1715-1771), de eerste vrijgeboren, zwarte, vrouwelijke miljonair van Suriname, nota bene tijdens het hoogtepunt van de trans-Atlantische slavernij. We volgen McLeod terwijl ze in Paramaribo overlegt over de restauratie (en redding) van het Huis van Elisabeth Samson en de Surinaamse president Santokhi. En als ze in Den Haag Mark Rutte ontmoet in de aanloop naar de excuses die de Nederlandse staat op 19 december 2022 maakte voor zijn rol in de slavernij.

Dat Mildred Roethofs film soms van hot naar her lijkt te springen, is niet het probleem van de film. Het is het probleem van ons allemaal: er is nog steeds zo ontzettend veel onbekend. Volgens McLeod was de Nederlandse strategie na de onafhankelijkheid van Suriname om het verleden, inclusief de slavernij, zo snel mogelijk te vergeten. In Suriname zelf werd onder vorige regeringen ook nauwelijks iets gedaan aan het conserveren van de eigen geschiedenis. Dat de film bijna uit z’n voegen barst met vragen over die geschiedenis, dat veel kwesties maar heel even aangestipt kunnen worden, laat vooral zien hoe hoog de nood is om in dat verleden te duiken.