Lichting 2025: Kay van der Valk over Rester

In aanloop naar de Studentencompetitie op het Nederlands Film Festival interviewt Filmkrant afgestudeerde filmtalenten van verschillende academies. Kay van der Valk (HKU) studeert af met Rester, een gestileerd, Frans gesproken drama over mannelijkheid en emotionele remmingen. “Ik moest een locatie vinden die net zo rauw is als het verhaal.”

Van surfer naar fictieregisseur. Op zijn zeventiende werd Kay van der Valk als longboardsurfer vierde van Europa. Maar zoals hij zelf zegt: in Nederland zijn er maar een handjevol mensen die van het surfen kunnen leven. Als telg van uit een filmmakersgezin kwam hij al vroeg in aanraking met cinema (“thuis lagen er klassiekers en goede films”), maar de passie om zelf films te maken begon bij het monteren van surfbeelden.

Tijdens zijn HKU-jaren groeide de liefde voor film verder dan enkel montage. Als regisseur en scenarist studeert Van der Valk nu af met de gestileerde, Frans gesproken eindexamenfilm Rester; een film over onuitgesproken en onderdrukte emoties in een streetwise mannenwereld. De film is gestructureerd rond de voicemails die de 23-jarige Finn inspreekt op de telefoon van zijn overleden moeder. Een eenzijdige woordenwisseling waar nooit antwoord op kan komen.

In zijn sterke sfeer doet Rester denken aan films als La haine (Mathieu Kassovitz, 1995), Les misérables (Ladj Ly, 2019) en Dheepan (Jacques Audiard, 2015). Anders dan die voorbeelden speelt Rester niet in de banlieus van Parijs, maar in de Waalse stad Charleroi, vijftig kilometer ten zuiden van Brussel. De stad draagt de sporen van een tijd waarin het de regio economisch voor de wind ging, maar de voorspoed van weleer wordt overschaduwd door de enorme leegstand die er al decennia heerst.

Wat was er eerder: het script van Rester of Charleroi als setting? “Simultaan. Of nou, misschien was Charleroi er iets eerder. Om het samen te vatten: ik schreef de eerste versie van het script zelf. Het begon als het verhaal van een jongen in een rouwproces. Ik ben een groot fan van Werner Herzog en in zijn films is de omgeving waarin het zich afspeelt vaak een personage op zich, dat de hoofdpersoon tegenwerkt of weerspiegelt. Zo moest mijn film ook worden. Bij het schrijven van de eerste scènes kreeg ik al door dat we een locatie nodig hadden die even rauw is als dit verhaal en dit personage. Vanuit daar kwamen we terecht in Charleroi. De postindustriële architectuur met haar kille en starre uitstraling weerspiegelt niet alleen Finns emotionele leegte, maar staat ook voor de hardheid van zijn bestaan. Vervolgens vloeide daar de Franse taal het verhaal binnen en kwam de bijpassende vorm op gang.”

Waarom wilde je een film maken over een jongen in een rouwproces? “Ik wilde een weerspiegeling maken van wat ik om mij heen zie, op basis van mijn eigen ervaringen. Een versie daarvan geplaatst in een harde, kansarme wijk waar kwetsbaarheid wordt weggestopt achter een façade van hardheid. Het verhaal van Finn laat hopelijk zien hoe persoonlijke pijn verstrengeld raakt met sociale verwachtingen, en hoe moeilijk het is om gevoelens toe te laten wanneer de wereld om je heen dat afstraft. Heling begint niet bij grote gebaren, maar bij het durven tonen van kleine emoties. Bij mannen in mijn familie, bij vrienden en ook bij mijzelf zie ik hoe moeilijk dat kan zijn. Deze film is een ode aan jongens die in stilte worstelen, een uitnodiging om het gesprek te voeren over hoe we jongeren in kwetsbare posities kunnen steunen en taboes rond rouw en mentale gezondheid kunnen doorbreken. Ik heb deze film gemaakt voor mensen die dit in zichzelf herkennen, en in het bijzonder voor mensen om mij heen bij wie ik dit zie. Zij moeten hoe dan ook naar de première komen, anders moeten we die verplaatsen, haha.”

Zo intiem als Rester overkomt, zo groots moet de productie geweest zijn om deze tot in de puntjes verzorgde, in het buitenland geschoten film te laten werken. Wat waren de grootste hordes? “Waar ik vooral tegenaan liep bij het maken van deze film waren de beperkte tijd en het krappe budget. We wilden een film maken die intiem en klein aanvoelt, maar de productie was ambitieus: we draaiden in het buitenland, met een grotendeels in Brussel of Parijs gevestigde cast en een crew die vanuit Nederland moest komen. Een groot deel van het budget ging al op aan reis- en verblijfskosten.
“Inhoudelijk was het constant balanceren tussen wat we artistiek wilden vertellen en wat praktisch haalbaar was. Ik had soms moeite om de ruimte te creëren die bepaalde scènes of crewleden eigenlijk verdienden. De druk om door te moeten, terwijl je liever nog even in een moment of sfeer blijft hangen, voelde ik continu. Maar ondanks de tijdsdruk en minimale middelen hebben we die spanning toch kunnen omzetten in iets moois.”

Je hebt als maker zichtbaar chemie met je hoofdrolspeler Milton Riche. “Milton is enorm getalenteerd. Met dit soort acteurs werken is naast heel leuk ook enorm leerzaam. Sommige acteurs begrijpen een karakter dat ze spelen nog beter dan jij zelf als scenarist. Daar kunnen ze je zo veel mee geven. Er was een scène die in de soep dreigde te lopen omdat een hele groep figuranten niet kwam opdagen. Ik heb toen samen met Milton, een van de andere acteurs en mijn coscenarist Louison Grimaldi – die in de film de vriendin van Finn speelt – de hele scène ter plekke moeten omgooien. Dat is op het gebied van spel uiteindelijk een van mijn favoriete scènes van de film geworden.”

Tijdens het Nederlands Film Festival (26 september t/m 3 oktober 2025) is een selectie van de afstudeerproducties van de Nederlandse film- en kunstacademies te zien.