Adrián Biniez over GIGANTE

De hele kunstgeschiedenis lang worden er al ‘belles’ verliefd op ‘beesten’. De Argentijns-Uruguayaanse regisseur Adrián Biniez won in Berlijn diverse prijzen met zijn droogkomische supermarktvariant op dat verhaal, gigante. "Ik maak films vanuit een do it yourself-punkmentaliteit."

Om met de prinses te kunnen trouwen, moet de held eerst de draak verslaan. gigante van de Argentijns-Uruguayaanse regisseur en rockmuzikant Adrían Biniez (1974) vertelt een hedendaagse variant van dat verhaal, waarin de held ook het monster is, en dus vooral zichzelf moet overwinnen, opgesloten in een labyrint van bewakingscamera’s. Maar het begon allemaal heel simpel, vertelt regisseur Biniez in Amsterdam, waar hij deze zomer was voor de voorpremière van zijn film. "Beveiligingsbeambte wordt verliefd op schoonmaakster supermarkt", zo vat hij zijn eerste idee staccato samen. Leonor Svarcas, die de schoonmaakster speelt, is mijn ex-vriendin. Toen ik het scenario begon te schrijven woonden we nog samen. Op een dag kwam er een vriend van mij op bezoek, een tamelijk grote gozer, en ik zie ze samen praten en dat zag er vanaf een afstandje tamelijk agressief en onheilspellend uit. Dat beeld van een grote indrukwekkende man en een fragiele vrouw was het eerste uitgangspunt voor de karakters. Als ik schrijf, moet ik het voor me zien. Ik begin bij wat ik weet, gebruik de namen van mijn vrienden en vanaf dat moment begint het te lopen."

Slaat de titel gigante op de hoofdpersoon? Gek genoeg was dat niet mijn eerste gedachte toen ik die titel koos. In Montevideo hebben we een Franse supermarktketen die Géant heet en dat heb ik in het Spaans vertaald. Later realiseerde ik me dat dat zowel op de hoofdpersoon als op de supermarkt kon slaan. Gedurende het maakproces ontdekte ik nog meer. Iemand zei gekscherend tegen me dat de hoofdpersoon een soort Shrek was, maar hij is natuurlijk een moderne variant op de Minotaurus, met de supermarkt en zijn beveiligingscamera’s in alle gangen als doolhof. Of het is het verhaal van La belle et la bête. Maar ik wil niet dat dat opeens heel pretentieus klinkt, want al die verhalen gaan maar over één ding: jongen ontmoet meisje. gigante is een romantische komedie.

Maar wel eentje met een heel uitgestreken gevoel voor humor. Dat zijn nou eenmaal de soort films waarvan ik hou. Ik ben een totale filmfreak, een echte cinefiel. Gustav Deutsch en James Benning horen tot mijn favoriete filmmakers, ik zie alles, maar voel me heel erg verwant met de arthouse avantgarde-manier van filmen. Tegelijkertijd denk ik dat gigante ook vergeleken kan worden met een klassieke Hollywoodromance uit de jaren veertig, of een stille film, of een film van Jacques Tati. Maar dat zijn allemaal dingen die ik achteraf kan herkennen. Tijdens het maken ben ik op een veel basaler niveau bezig met wat ik wil laten zien. De referenties aan de filmgeschiedenis zijn voor mij iets volkomen vanzelfsprekends.

Als je heel cinefiel bent, weet je dus ook dat die uitgerekte stijl heel kenmerkend is voor heel veel hedendaagse artfilms en dat het publiek dat vaak lastig of langdradig vindt. Ja, je hebt gelijk. Maar ik heb echt een probleem met mensen die een film ‘langzaam’ noemen. Dat is ook maar een kwestie van perceptie. Ik wil me niet aanpassen aan mensen zonder geduld.

Hoe kun je ze op weg helpen? Ik sta heel argwanend tegenover realisme. Realisme in de film is een constructie. Op het moment dat jij je dat realiseert, kun je je van die zogenaamde ‘realistische esthetica’ bevrijden. En er is toch niets grappigers dan een man die aan de ene kant het kader inloopt en aan de andere kant er weer uit?

Daar speel je vervolgens mee, door beelden van de bewakingscamera’s te mixen met gewone filmbeelden. Ik ben een enorme liefhebber van de vaste camera. Tegelijkertijd is het voor beginnende filmmakers zoals ikzelf ook een veilige manier van werken. Als je een vaste camerapositie hebt, kun je zuinig en efficiënt draaien. Een beweeglijke camera, of klassieke shot-tegenshot decoupage is ingewikkelder. De kans bestaat dat je veel materiaal verspilt. Dat zal ook wel een reden zijn waarom veel beginnende filmmakers zo werken, en waarom het zo’n toonaangevende stijl heeft kunnen worden. Maar ik wilde iets meer, en dat hebben die beelden van de bewakingsvideo’s mogelijk gemaakt. Ze werden een soort tegenshots bij de realiteit, of een eigen realiteit en misschien wel de echte realiteit.
Maar er is nog iets anders geks aan de hand. Tegenwoordig zijn alle beelden van bewakingscamera’s haarscherp en in kleur. Al lang niet meer die grofkorrelige, monochrome, blauwachtige beelden zoals we ze gewend zijn en die nog in de film voorkomen. Voor mij hebben ze een slapstick-achtige kwaliteit. Dus ik gebruik ze ook als een hommage aan mensen als Buster Keaton. Ik merk ook dat ik door zelf films te maken minder puriteins ben geworden. Films hoeven van mij niet meer zo strikt en streng te zijn. Er is nu in Zuidoost-Azië een filmbeweging aan de gang, een soort digitale underground, die veel speelser en beweeglijker is. Daar laten mensen in Latijns-Amerika zich op dit moment ook door inspireren.

Is het makkelijk om in Uruguay dat soort films te zien te krijgen? Mijn hele klassieke filmopvoeding heb ik te danken aan de televisie. En in Latijns-Amerika kun je niet meer zonder pirated dvd’s, want anders krijg je het gewoon niet te zien. De officiële dvd’s kan niemand betalen, als films al officieel worden uitgebracht, en bioscopen zijn er nauwelijks meer. Bovendien is Uruguay heel cinefiel, iedereen leest filmkritieken en praat over film.

Dacht je op een gegeven moment: ik heb nu zoveel films gezien, ik ga er zelf maar eens eentje maken? Oh nee, ik wil al filmmaker worden sinds ik kind was. Dat kwam eigenlijk door een van die Spaanstalige telenovela’s, die over een regisseur van een soap ging. Toen dacht ik, dat wil ik ook. Maar ik kom uit een arbeidersmilieu, dus dat was niet de meest voor de hand liggende stap. Gelukkig had de buurtbibliotheek van de socialistische partij heel veel boeken over film. Eisenstein natuurlijk, maar ook over Walter Hill en Steven Spielberg en door die allemaal te lezen, heb ik de kunst afgekeken. Het duurde heel lang voordat ik ook daadwerkelijk andere mensen ontmoette die van film hielden en films maakten. Dat kwam pas toen ik in Montevideo optrad met mijn band en Pablo Stoll en Juan Pablo Rebella (van 25 watts en whisky) ontmoette. We raakten aan de praat over film en zij haalden mij over om er ook daadwerkelijk eentje te maken. Ik maak films vanuit een do it yourself-punkmentaliteit. Iedereen kan met een digitale camera en een montageprogramma op z’n eigen computer een film maken. Je hoeft het alleen nog maar te doen.

Dana Linssen