Dansplaining #30

Dan Hassler-Forest zoekt als de Indiana Jones van de filmwetenschappen naar verborgen betekenissen en geheime kamers van de filmgeschiedenis.

Met een wereldwijde omzet van ruim zes miljard dollar is Fast & Furious een van de meest succesvolle filmfranchises aller tijden. Voor mediaconglomeraat Universal is het de afgelopen twee decennia een betrouwbare merknaam geworden, met videogames, pretparkattracties, een tekenfilmserie en tien bioscoopfilms. Het lijkt het ultieme voorbeeld van plat Hollywood-amusement, maar deze films zijn veel leuker dan je denkt – en hoe dan ook een stuk interessanter.

Toen The Fast and the Furious in 2001 werd uitgebracht, voorzag niemand wat voor mega-franchise hieruit voort zou komen. Het was een genrefilm zoals ze inmiddels niet meer gemaakt worden: een midbudget actiefilm over een politieagent (Paul Walker) die infiltreert in de bende van een fanatieke straatracer (Vin Diesel). Deze competente formulefilm was zeker geen blockbuster, maar succesvol genoeg om een sequel te genereren met de memorabele titel 2 Fast 2 Furious (2003). Walker keerde terug – zonder Diesel dit keer – in een meer humoristische variatie op hetzelfde verhaal.

Nummer drie, Tokyo Drift (2006), sloeg een andere weg in: geen voortzetting van het verhaal, maar een geheel nieuwe groep personages die zich in een andere stad onledig hielden met illegale straatraces. Het was een experiment dat de mogelijkheid verkende om een filmreeks te maken met een steeds wisselende cast.

Maar in 2009 ging de vierde film toch weer terug naar de bron en werden Walker en Diesel opnieuw de kopstukken die de boel bij elkaar hielden. Met Fast Five (2011) vond regisseur Justin Lin ook de vorm die de franchise voortaan zou domineren: een combinatie van Ocean’s Eleven en Mission: Impossible, met grote internationale spionagemissies, steeds grootschaliger actiescènes en een continue stroom van personages die lijden aan geheugenverlies, terugkeren uit de dood, rancuneuze broers blijken te hebben en ga zo maar door.

Zo groeide een bescheiden genrefilm uit tot een van de grootste filmreeksen in de geschiedenis. Die schaalvergroting is ook voelbaar: wat begon als een onopvallende formulefilm opereert nu op de grootst denkbare schaal, waarbij elke film de vorige moet overtroeven. In de geschiedenis van de franchise zie je zo precies de omschakeling die Hollywood begin jaren 2010 maakte. Waar een succesvolle genrefilm voorheen twee of drie vervolgfilms kreeg, werd vanaf dat moment geïnvesteerd in cinematic universes: filmwerelden zoals die van Marvel, Star Wars en Harry Potter, waar elke film een nieuwe aflevering is in een potentieel eindeloos doorlopende reeks, die ook nog eens aangevuld kan worden via andere media.

Maar Fast & Furious is niet alleen een fascinerend mediafenomeen. Wie een weekend neemt om de saga in te halen, trakteert zichzelf op een aanstekelijke dosis vakkundig gemaakt Hollywood-entertainment met een dikke knipoog, die nu en dan zelfs nog weet te ontroeren.