Dansplaining #23

#shocktober

Illustratie: Joost Broeren-Huitenga/Midjourney AI

Dan Hassler-Forest zoekt als de Indiana Jones van de filmwetenschappen naar de verborgen betekenissen en geheime kamers van de cinema.

De maand oktober is er elk jaar weer een om naar uit te kijken: na de lange en steeds hetere zomerdagen koelt het lekker af, beginnen de donkere avonden en kunnen we ons op regenachtige middagen onbeschaamd terugtrekken om urenlang film te kijken. Voor horrorfans is oktober een extra feestje vanwege de jaarlijkse Shocktober Movie Challenge.

In de aanloop naar Halloween op 31 oktober stellen filmfans over de hele wereld gevarieerde lijstjes op met griezelfilms om in de loop van de maand te delen, te bespreken en bovenal te bekijken. Voor verstokte lijstjesmakers zoals ik is het selectieproces al de helft van de lol: welke obscure B-films heb ik niet eerder gezien? Welke oude favorieten zijn weer eens toe aan een nieuwe kijkbeurt? Hoe is de balans tussen komische horror en het zwaardere werk? En welke film krijgt dit jaar de eer om op de avond van Halloween de reeks tot een glorieus eind te brengen?

Bij het samenstellen van mijn #shocktober-lijst valt me steeds vaker iets op: de meest bijzondere horror kwam voort uit de marges van de filmindustrie. Night of the Living Dead (1968), The Texas Chain Saw Massacre (1974), Halloween (1978) en The Evil Dead (1981) werden gemaakt door eigenzinnige en maatschappijkritische jonge filmmakers voor wie het Hollywood-systeem geen ruimte had. Het horrorgenre is wat dat betreft jarenlang de luis in de pels geweest van de respectabele mainstreamcultuur en de filmindustrie die daar entertainment voor maakt.

Vandaag de dag is dat toch anders. Horror is nu een van de weinige genres die studio’s zien als een commerciële trekpleister: de generieke slashers van horrorfabriek Blumhouse, de gelaagde sociale allegorieën van nieuwe meester Jordan Peele en de elevated horror van Ari Aster brengen bijna gegarandeerd een hoop geld op. Intussen scoort Netflix in de thuisbios met gelikte hommages als Stranger Things en de Fear Street-cyclus.

Maar waar zijn intussen de nieuwe Tobe Hoopers, Lucio Fulci’s of George A. Romero’s? Op de streamingdiensten zijn genoeg horroropties voorhanden, maar er zitten toch weinig scherpe randjes aan. Videotheken waren ooit plekken waar je naast de gebaande paden van mainstreamcinema ook heel makkelijk de meer ongure marges van de filmgeschiedenis kon ontdekken. ‘Foute’ horrorfilms zijn smakeloos en soms aanstootgevend, maar vormden ook een vrijplaats voor creatieve filmmakers die buiten de lijntjes wilden kleuren. Juist in Shocktober mis ik op al die streamingdiensten de onsmakelijke cultfilms die zoveel kleur hebben gegeven aan het horrorgenre.

Geschreven door Dan Hassler-Forest