Youth

Geheugenpaleis en tijdmachine

  • Datum 21-10-2015
  • Auteur Laura van Zuylen
  • Thema Filmkrant 381
  • Gerelateerde Films Youth
  • Regie
    Paolo Sorrentino
    Te zien vanaf
    29-10-2015
    Land
    Frankrijk, Italië, Zwitserland, Verenigd Koninkrijk, 2015
  • Deel dit artikel

De Italiaanse meester Paolo Sorrentino doet het weer. Na het magistrale La grande bellezza toont hij in Youth: leven is herinneren en leven is lef.

Ouderdom spaart niemand. De Argentijnse voetballer Diego Maradona (Roly Serrano) is niet meer de hooghoudende superster van vroeger. Zijn monsterlijk dikke buik zit hem in de weg en hij moet aan de beademing. Samen met de andere gasten in een kuuroord vormt hij het decor voor het geheugenpaleis van twee bejaarde kunstenaars (Michael Caine en Harvey Keitel). Ze blikken terug op hun leven: hun gedeelde eerste liefde, hun car­rières, het vaderschap, hun vriendschap. Herinneringen zijn meer dan nostalgie, toont de Italiaanse meester Paolo Sorrentino. Ze maken het leven de moeite waard.

De gepensioneerde dirigent Fred Ballinger (Caine) en zijn vriend, Hollywood-regisseur Mick Boyle (Keitel) verblijven in een luxe spa in de Zwitserse Alpen. Het kuuroord werkt als een tijdmachine: alle generaties passeren en het tweetal herkent alles wat ze zien gebeuren. Ondertussen bewonderen ze de schoonheid en het lef van de jonge mens. De masseuse met beugel en flaporen bijvoorbeeld, of het jongetje dat zich op het achterwiel van zijn fiets een heuvel afstort. Sorren­tino zelf heeft geen voorkeur voor jong of oud. Het rimpelige, bemoedervlekte lijf van Caine fascineert hem net zo zeer. Met Youth laat de regisseur juist zien dat leven op elke leeftijd durven is.

Youth zet de lijn van Sorrentino’s succesfilm La grande bellezza (2013) door: een ode aan Federico Fellini, inventieve metaforen, focus op de upperclass en oudere mannen die ons rondleiden. Ergens is het jammer dat de regisseur La grande bellezza éérst maakte; dat is een mijlpaal in de filmgeschiedenis. Die Italiaanse cinema was ingedut en La grande bellezza brulde hem wakker. In de zinderende feesten, dreunende wanen en absurdistische associaties kun je telkens iets nieuws ontdekken.

Youth is rechtlijniger en daarom minder spectaculair. Maar ook Youth is een rijke film. Rijk aan levensopvattingen en observaties. Hij gaat over het contact tussen ouder en kind, over kunst en het acteur- en regisseurschap, over oud en jong zijn. Hij is rijk aan fenomenale beelden. Soms barok en donker uitgelicht als Rembrandts schilderijen, dan weer klinisch wit en groen van kleur en telkens met een oog voor horizontale en verticale lijnen in architectuur en landschap. Rijk aan briljante mini-scènes, zoals de botsing op de gang tussen twee invalidekarretjes. Rijk aan fijngevoelige acteurs, zoals Rachel Weisz, wanneer ze op haar rug, ingesmeerd met modder, woedend en verdrietig naar haar vader (Caine) gromt. Rijk aan personages die stuk voor stuk, hoe klein de rol ook is, tot in de puntjes zijn geregisseerd en meer verbergen dan ze op het eerste gezicht laten zien.

Anders dan in La grande bellezza zetten de droomverschijningen in Youth niet aan tot verwarring, maar tot begrip. Fred gaat zitten voor een kudde koeien en dirigeert hun koebellen, hun geloei en uiteindelijk het hele landschap. Hij heeft zich afgezonderd, want hij weet dat je herinneringen enkel in je eentje kan ervaren. Mick wordt voor de laatste keer overvallen door zijn vrouwelijke personages. Rond de vijftig vrouwen vragen op een groene heuvel zijn aandacht en zeggen door elkaar hun teksten op. Ze refereren aan sterren als Marilyn Monroe en Audrey Hepburn. Mick komt tot een treurig besef over herinneringen: wat geweest is, is geweest. Het zijn altijd fantomen.