Festivals – 16 oktober 2010

Holland Animation Film Festival

Het vijfentwintig jaar oude Holland Animation Film Festival zet voor zijn veertiende editie in de leader en op de poster ogenschijnlijk twee stilistische tegenpolen tegenover elkaar.

De sierlijke, complexe tekenstijl van de poster van de Chinese beeldend kunstenaar Sun Xun staat in schril contrast met de primitieve zwart-wit silhouetten in de vier schurend-komische trailers gemaakt door de Britse animator Phil Mulloy. De twee zijn wellicht de uitersten van de brede waaier aan animatiefilms die het festival over vijf dagen vertoont — in stijl, in politiek en thematiek, in land van herkomst. Toch hebben de makers meer gemeen dan op het eerste gezicht lijkt, en dan gaat het niet alleen om hun beperkte gebruik van kleur.

Leugens
Sun Xun (1980, Fuxin, China) bekwaamde zich in de drukkunst aan de Chinese Academie voor Beeldende Kunst in Hangzhou, voor hij in 2006 zijn eigen animatiestudio Pi begon. De jonge kunstenaar maakte niet alleen de poster voor het festival: zijn nieuwe korte film 21g (die in premiere ging op het filmfestival van Venetië) wordt vertoond in de competitie voor kortfilms, en de maker is ook aanwezig als ‘artist in residence’. Van 10 september tot eind oktober werkt hij in het Centrum Beeldende Kunst Utrecht (CBKU) aan een multimediale installatie waarin schilderingen en film zich vermengen. Tijdens het festival worden de resultaten tentoongesteld in het CBKU en het Centraal Museum.
Hij benadert de animatie dan ook vanuit die invalshoek, met gelaagde, veelal handgetekende werken die woorden en beelden vermengen. In zijn films, schilderingen en installaties staat de geschiedenis thematisch centraal, en specifieker de overlevering ervan in de vorm van mythen en leugens. "We zijn gewend om een scheiding tussen heden en verleden aan te brengen", stelde de kunstenaar in 2008 in een interview met het tijdschrift Artforum. "Maar in werkelijkheid heeft de geschiedenis zulke grenzen niet." Dezelfde grenzeloosheid typeert de medialiteit van zijn werk. "Op zichzelf is animatie altijd incompleet", stelde Sun in hetzelfde interview. "Alleen door te proberen via animatie de beperkingen van andere media te doorbreken kan ik de meest pure aspecten ervan benaderen."

Zwartgallig
Daartegen afgezet is Phil Mulloy veel explicieter een animatiemaker. Sinds de Brit in de vroege jaren tachtig zijn aandacht verlegde van de live-action film naar animatie, is hij daar niet meer van afgeweken. Ook Mulloy is in meerdere gedaantes aanwezig: naast verzorger van de festivalpromotie is hij ook maker van een competitiefilm. Zijn nieuwste film goodbye mister christie is een van de zeven genomineerde films in de nieuwe competitie voor speelfilms. Zowel de leader als de nieuwe film draaien net als Mulloy’s vorige werk the christies (2006) om de luidruchtige, slechtgemanierde en politiek incorrecte Mr. Christie, met bijrollen voor diens vrouw, zijn hond en Adolf Hitler. Mulloy’s zwartgallig-komische films ontzien niemand.
In de speelfilmcompetitie krijgt Mulloy tegenstand uit Japan, Spanja, Colombia, de Verenigde Staten en Servie, maar niet uit Nederland. Hoewel Nederlandse makers in de overige competities (voor kortfilms, opdrachtfilms, studentenfilms) goed vertegenwoordigd zijn, is het Ollie B. Bommel-avontuur als je begrijpt wat ik bedoel (1984) nog altijd de eerste én laatste lange animatiefilm die ons land heeft voortgebracht. Maar daar moet binnenkort verandering in komen: het Filmfonds heeft sinds vorig jaar een intendant animatiefilm, Willem Thijssen, die zich tot doel heeft gesteld binnen zijn ambtsperiode de eerste projecten op stapel te hebben. Het HAFF springt er op in met een seminar voor animatieproducenten — een voorlopertje, misschien, op de vijftiende festivaleditie volgend jaar.

Joost Broeren

Het Holland Animation Film Festival vindt van 3 t/m 7 november plaats in Utrecht.

Eastern Neighbours

Het Eastern Neighbours Film Festival in Utrecht vertoont voor de derde keer films uit Oost- en Zuidoost-Europese landen.

Met onze oosterburen worden allang niet meer alleen maar de Duitsers bedoeld, maar ook alle landen tot de oostelijke Europese grens, zo suggereert de naam van het filmfestival Eastern Neighbours, dat van 21 tot en met 24 oktober in Utrecht wordt gehouden. Ook enkele films uit Turkije, Rusland en Moldavië, dat nog niet tot de EU is toegetreden, vinden hun plek op de derde editie van het festival, dat een uitwisselingsprogramma met Zuidoost-Europese landen onderhoudt. Zo toerde dankzij Stichting Cultural Aid een programma van Nederlandse films het afgelopen jaar langs Ohrid (Macedonië), Tirana (Albanië), Sarajevo (Bosnië-Herzegovina), Nis, Belgrado en Presevo (Servië).
In Utrecht zijn tijdens een lang weekend zo’n twintig films te zien die antwoord moeten geven op de vraag die het festival stelt: wie zijn onze buren, wat doen ze, hoe zien ze er uit en hoe denken ze over ons?
De Roemeense documentaire where europe ends van Alina Mungiu en Siniša Dragin (every day god kisses us on the mouth) luistert naar de vreemde verhalen van Moldaviërs die hun grens met Roemenië in 2007 zagen veranderen in de grens met de EU. Bijna 800.000 Moldaviërs zouden zich hebben opgegeven voor het Roemeense staatsburgerschap, waardoor Moldavische autoriteiten vrezen dat het land leeg zal lopen.
Een van de mooiste films van het festival is een korte film, yellow moon, die met heel eenvoudige middelen weet te ontroeren en het begrip ‘buren’ weer een nieuwe dimensie geeft. Een ogenschijnlijk geslaagde jonge vrouw drinkt een kopje koffie bij haar zwangere buurvrouw, maar als ze wil opstaan smeekt deze vrouw of ze alsjeblieft nog even wil blijven. Als ze samen de dekens over zich heen trekken, hebben ze allebei een moment van geborgenheid gevonden.
Speciale gast is de actrice Mirjana Karanovic, die te zien is in de ingetogen, semi-autobiografische slotfilm here and there, ook over twee dolende zielen (een onuitgeslapen ogende saxofonist uit Amerika en een Servische vrouw), die elkaar ook vinden in de kleine gebaren. De dialogen zijn spaarzaam. De taxichauffeur die de saxofonist ophaalt van het vliegveld is nog het meest uitgesproken: "Welkom in Servië, land in een overgangssituatie — overgang naar wat?" Misschien dat Eastern Neighbours daar antwoord op zou kunnen geven.

Mariska Graveland

Eastern Neighbours Film Festival, van 21 tot en met 24 oktober in het Louis Hartlooper Complex te Utrecht.

STRP Festival

Wie zijn verbeelding uitgedaagd wil zien moet naar het STRP kunst- en technologiefestival in Eindhoven.

Elektra — Purform: abcd_light van Yan Breuleux en Alain Thibaul is een performance, die audio en visuals zo fuseert dat de samenstellende delen niet meer los van elkaar herkenbaar zijn. De abcd_light video start met basale lichtelementen, die in vorm en beweging steeds complexer worden. De verschijningsvorm van de visuals is een direct gevolg van de modulatie van het geluid. Zo vloeien licht en geluid samen.
Donderdag 18 november zal Chris Cunningham STRP Festival openen met een audiovisuele live performance. Zijn werk zal gepresenteerd worden in een multi-screen audiovisueel formaat met nieuw werk inclusief de nog nooit uitgebrachte ‘Spectral Musicians’.
De Fransman Jean Michel Bruyère maakte de installatie La Dispersion du Fils, ontwikkeld bij de UNSW iCinema Centrum voor Onderzoek Interactive Cinema-Sydney, voor AVIE (Advanced Visualization en Interaction Environment). AVIE is ’s werelds eerste artistieke 360-graden stereoscopische interactieve visualisatie en audificatie omgeving. Deze applicaties maken ontwikkelingen op het gebied van visualisatie en sonificatie en menselijke interactie mogelijk. Dertig of meer bezoekers maken gebruik van een polariserende bril om het levensechte, volledig ronde driedimensionale beeld te bekijken.
Optical Machines maakt voor hun live cinema en elektronische muziek gebruik van een zelfgefabriceerde opstelling die lijkt op een laboratoriumopstelling. Rikkert Brok (beeld) en Maarten Halmans (geluid) laten beeld en geluid samenkomen met behulp van gemodificeerde platenspelers, patroonmodellen, lampjes, cameraatjes en een daaraan gekoppelde analoge synthesizer.
Voor de tweede installatie (SHIFT) is de benadering min of meer hetzelfde gebleven. Ook nu wordt er bij de performance zelfgemaakte apparatuur gebruikt maar dit keer wordt er gewerkt met een soort doos van Pandora. De koffer met lichtstaafjes staat aan de basis van een spel met interfererende patronen en abstracte animatie. (SHIFT) is een echte liveshow met lichtbeelden die ter plekke worden gegenereerd, gemanipuleerd, gemixt en geprojecteerd. De soundtrack van (SHIFT) ontstaat door het interactieve spel met de lichtintensiteit.
Verder zijn er een aantal Japanse films te zien, waaronder animatiefilms van het Japan Media Arts Festival, cowboy bebop: knockin’ on heaven’s door van Shinichirô Watanabe, en drie films van Hayao Miyazaki (howl’s moving castle, ponyo on the cliff by the sea en spirited away) en avontuurlijke Japanse animaties van onedotzero.

MG

STRP Festival, van 18-28 november in Eindhoven.