Focus: HER Film Festival over opmerkelijke vrouwen
Honeyland
Films over vrouwen komen we nog steeds te weinig tegen in de filmwereld. HER Film Festival doet er wat aan. Het door Cinetree en ontwikkelingsorganisatie Simavi georganiseerde online festival toont acht films over opmerkelijke vrouwen. Van 14 t/m 20 oktober gratis te zien op Cinetree.
Dat de filmwereld stevig in beweging is, kan niemand ontgaan. De vanzelfsprekende mannelijke hegemonie wordt niet langer geaccepteerd. Er zijn andere stemmen die gehoord willen worden. De roep laat zich samenvatten in de woorden inclusiviteit en diversiteit. Dat het realiseren van een filmwereld met films die vanuit meer perspectieven dan die van mannen naar de wereld kijken een taaie klus is, bewijzen de ervaringen van vrouwen. Al sinds de tweede feministische golf van de jaren zeventig wijzen vrouwen op de mannelijke dominantie in de filmwereld. Niet alleen in de verdeling van banen, maar ook in het soort verhalen dat verteld wordt. Toch lijkt er pas sinds kort echt iets te veranderen. Fijn, maar het heeft wel een halve eeuw geduurd!
Maar dat er uiteindelijk dan toch iets veranderd is, is te zien op de tweede editie van HER Film Festival, waarin HER staat voor Health, Empowerment en Rights. Het festival vertoont acht documentaires en speelfilms over vrouwen, die zich niet neerleggen bij ongelijkheid maar de strijd ermee aangaan. De selectie is een combinatie van nieuwe films en films die eerder te zien zijn geweest in de filmtheaters. Een paar eruit gelicht. Portrait de la jeune fille en feu van Céline Sciamma behoeft nauwelijks nog een toelichting. Het in de achttiende eeuw spelende liefdesdrama tussen een schilderes en de vrouw die zij portretteert, is ‘een even groots als intiem portret van de liefde’, oordeelde Dana Linssen in De Filmkrant. Zij stond bepaald niet alleen in haar bewondering voor de film, die een filmtheaterhit werd en op het filmfestival in Cannes de prijs voor beste scenario en queer film won.
De documentaire The Ants and the Grasshopper (Raj Patel, Zak Piper) volgt de vrouwelijke dorpsleider Anita Chitaya in Malawi op haar tocht naar en door Amerika om Amerikanen te overtuigen dat klimaatverandering geen verzinsel is, maar een fenomeen dat vooral Afrika hard treft. Haar dorp wordt geteisterd door droogte en ze wil van Amerikanen uit alle lagen van de bevolking, politici, boeren en stedelingen, horen waarom hun land als de op één na grootste uitstoter van koolstofdioxide op de wereld geen serieuze actie onderneemt. Ze wijst hen op de desastreuze gevolgen: “Terwijl de rijken praten over wat te doen, lijden de armen.”
Hoe je in harmonie met de natuur kan leven en werken is te zien in de documentaire Honeyland (Ljubomir Stefanov en Tamara Kotevska). De film portretteert een vrouwelijke imker in Noord-Macedonië, die op een respectvolle manier honing verzamelt van wilde bijen. Mariska Graveland noemde de vrouw in De Filmkrant ‘in al haar bescheidenheid een lichtend voorbeeld’.
Honeyland was eerder te zien in de filmtheaters en dat geldt ook voor de speelfilm Adam (Maryam Touzani). Daarin ontfermt een weduwe in Casablanca zich over een verstoten zwangere jonge vrouw, wat tot afkeurende blikken leidt in de patriarchale omgeving. Beide vrouwen laten zich niet intimideren door de mannelijke (voor)oordelen. “De sfeervolle film stemt tot nadenken over hoe een religieuze en patriarchale maatschappij omgaat met vrouwen aan de rand van de samenleving”, schreef Giselle Defares in De Filmkrant.
De speelfilm Atlantique (regiedebuut Mati Diop) was ook eerder te zien in Nederland, maar kan nu gratis worden bekeken op het festival. Het Senegalese coming-of-age verhaal over een ontluikende (verboden) liefde is een aangrijpende, mysterieuze maar ook betoverende film over opgroeien, verliefdheid en loslaten. “Fenomenaal debuut”, schreef Ronald Rovers in Trouw. Dat vond ook de jury op het filmfestival in Cannes dat de film bekroonde met de Juryprijs.
Ook te zien op het festival is de (nieuwe) korte film (20 minuten) Vlekkeloos van Emma Branderhost, dat een specifiek gevolg van armoede aan de orde stelt: wat als je als vrouw geen geld hebt om menstruatieproducten te kopen? Ook in Nederland komt menstruatiearmoede vaker voor dan gedacht. In Vlekkeloos durft een vijftienjarig meisje haar moeder niet om maandverband te vragen, omdat ze weet dat er eigenlijk geen geld voor is. Ze gaat zelf op zoek naar een oplossing. Wat niet in de film zit, maar belangrijk is om te weten: het Armoede Fonds onderkent het probleem en helpt via bijna 250 uitgiftepunten twintigduizend vrouwen in Nederland aan menstruatieproducten.
HER Film Festival: 14 t/m 20 oktober op Cinetree