Focus: Female Frame Rediscovered

Lab111 presenteerde vijf jaar geleden het overzichtsprogramma Female Frame: Breaking the Celluloid Ceiling. Met Female Frame Rediscovered pakt het filmtheater de draad met vier films weer op.

“Ik heb het idee dat het programma met deze films nog niet afgelopen is”, zei Lab111-programmeur Tom Ooms vijf jaar geleden in Filmkrant over het programma Female Frame: Breaking the Celluloid Ceiling. Het programma haalde met twintig films vrouwelijke makers voor het voetlicht. Het heeft even geduurd, maar met Female Frame Rediscovered is er nu met vier films een klein vervolg. Te zien zijn twee klassiekers uit het begin van de tweede feministische golf en twee latere baanbrekende films.

In Wanda (Barbara Loden, 1970) pleegt een vrouw die in een hopeloze situatie verkeert samen met een crimineel een bankoverval. Het op een krantenbericht geïnspireerde rauwe drama maakte indruk omdat zo’n ontsporend vrouwenleven tot die tijd nooit in films te zien was. Filmcriticus Richard Brody van The New Yorker noemt Loden dan ook ‘de vrouwelijke tegenhanger van John Cassavetes’.

Ook Girlfriends (Claudia Weill, 1977) maakt zichtbaar wat tot dan onzichtbaar was in films. De dramedy voert een jonge vrouw op die in de sociale en economische stadsjungle van New York het hoofd boven water probeert te houden. De film inspireerde veel makers van latere films en series over grootstedelijke jonge vrouwen.

Van recenter datum is Daughters of the Dust van Julie Dash uit 1991. De eerste op grote schaal uitgebrachte film van een Afro-Amerikaanse filmmaakster speelt rond 1900 in een Afro-Amerikaanse familie op een eilandje voor de kust van Zuid-Carolina. Sommige familieleden willen naar het Amerikaanse vasteland migreren, anderen zijn bang dat daarmee hun op de West-Afrikaanse Gullah-cultuur gebaseerde levenswijze verloren gaat.

Met The Watermelon Woman tenslotte brak de Afro-Amerikaanse actrice en regisseuse Cheryl Dunye in 1996 het taboe op het tonen van lesbische verhoudingen in de Afro-Amerikaanse filmcultuur. Dunye speelt in de film een videotheekmedewerker die geïntrigeerd raakt door het leven van een Afro-Amerikaanse Hollywood-actrice in de jaren dertig. Deze actrice werd altijd gecast in stereotiepe vernederende mammy-rollen. Als de videotheekmedewerkster een documentaire over haar maakt, zet dat haar liefdesrelatie met een witte vrouw onder druk, omdat die zich niet in vernedering en onderdrukking kan inleven.

Female Frame Rediscovered | 7 t/m 30 maart 2024 | Lab111, Amsterdam