Focus: Charlie Kaufman

Vanwege de uitbreng van Charlie Kaufmans nieuwe film Anomalisa presenteert Filmtheater De Uitkijk de vier films die hem beroemd maakten: Kaufmans doorbraak als scenarist met Being John Malko­vich, gevolgd door de scripts van Adaptation. en Eternal Sunshine of the Spotless Mind, waarna hij zijn regiedebuut maakte met Synec­doche, New York.

Laatstgenoemde film werd door de legendarische Amerikaanse filmcriticus Roger Ebert uitgeroepen tot beste film van het eerste decennium van de eenentwintigste eeuw. In Holly­wood is Kaufman met zijn niet in een hokje te stoppen films een volstrekt buitenbeentje. Als deze woorden niet zo hopeloos nietszeggend zouden klinken, zouden we zeggen dat zijn films over identiteit, zelftwijfel en vervreemding gaan. Ook stralen Kaufmans films een prettig gevoel voor absurdistische humor uit. Filmkrant­redac­teur Joost Broeren noemde vorige maand als constante in Kaufmans werk ‘het uitdiepen van de ogenschijnlijk simpele dualiteit, die toch de kern van ons mens-zijn raakt. Hoe wij met zijn allen op grofweg dezelfde manier, wanhopig en tegen de klippen op proberen onafhankelijke individuen te zijn. En hoe we daarbij de individualiteit van al die andere individuen uit het oog verliezen, en de neiging hebben ze te reduceren tot een homogeen geheel, dat van de Ander.’ Beginnende filmmakers kunnen een voorbeeld nemen aan Kaufmans originaliteit, maar ook aan zijn doorzettingsvermogen. De nu gelauwerde scenarist/regisseur liep in het begin van zijn carrière tegen tientallen gesloten deuren aan. Zijn toneelstukken en film­scripts bleven in de jaren tachtig overal op de plank liggen. Verder dan het schrijven van afleveringen voor tv-sitcoms kwam hij niet. Ook het door Spike Jonze verfilmde Being John Malkovich werd door alle studio’s en producenten afgewezen. Het is te danken aan Fran­cis Ford Coppola, die het script doorschoof naar zijn schoonzoon Spike Jonze, dat Kaufmans carrière van de grond kwam. De hippe commercial- en videoclipregisseur zag wel wat in het surrealistische en absurdistische script en maakte er in 1999 zijn speelfilmregiedebuut mee. De film katapulteerde Jonze en Kaufman de internationale filmwereld in. Jonze verfilmde met Adaptation. (2002) nog een script van Kaufman, maar daarna was het gedaan met de samenwerking. Beiden schrijven en regisseren vanaf die tijd hun eigen werk.

uitkijk.nl