Cover-Up

Deze documentaire over onderzoeksjournalist Seymour Hersh is tegelijk een portret van een land dat zijn waarheid niet onder ogen komt.

“Ik vertrouw jullie nauwelijks”, zegt Seymour Hersh. Hij heeft het tegen Laura Poitras (Citizenfour)en Mark Obenhaus, twee documentairemakers met een integere reputatie. Maar scepsis is nu eenmaal de levenshouding van Hersh (1937), iemand van wie je vermoedt dat hij als onderzoeksjournalist ter wereld kwam, zo diep zit het in zijn vezels.

Het kostte twintig jaar om Hersh ervan te overtuigen mee te werken aan een documentaire over zijn werk en leven. In die volgorde. Hersh is spaarzaam met het prijsgeven van persoonlijke details en zijn levensverhaal loopt dan ook vooral langs de vele onthullingen die hij in zijn journalistieke carrière deed.

Zoals het bloedbad van Mỹ Lai in 1968, waarbij Amerikaanse militairen meer dan vijfhonderd inwoners van een Vietnamees dorpje vermoordden. Het leger verkocht het als een geslaagde militaire operatie tegen de Vietcong en veegde de massamoord op burgers onder het tapijt. Tot Hersh dat tapijt, als de eerste van vele in zijn carrière, in 1969 wegtrok.

Dat was in een tijd waarin journalistiek nog werd bedreven in rokerige redactieruimtes met een telefoon in de hand en de voeten op het bureau. Het is een beeld waar Cover-Up met liefde en een vleugje nostalgie op terugblikt. Maar daaronder schuilt een serieuze boodschap.

Niet voor niets interviewen Poitras en Obenhaus de inmiddels 88-jarige Hersh achter een bureau dat bezaaid ligt met mappen vol aantekeningen, foto’s, documenten. Dit is een film die niet alleen gaat over het boven tafel brengen van de waarheid, maar ook over het tastbaar maken van die waarheid. En precies dat is tegenwoordig steeds moeilijker te bewerkstelligen.

Wat begint als een doorsnee biografische documentaire, verandert gaandeweg in iets anders. Cover-Up toont via het prisma van die onthullingen hoe de waarheid keer op keer speelbal is van de macht. Maar naarmate de film naar het heden kruipt, zie je ook de erosie van de betekenis van dat woord waarheid. In een audiofragment van een telefoongesprek tussen Nixon en Kissinger noemt de president Hersh een son of a bitch, om er knarsetandend aan toe te voegen: “Maar hij heeft meestal wel gelijk.”

Ruim een halve eeuw later creëert de overheid niet alleen nog steeds zijn eigen waarheden, maar lijkt steeds minder te erkennen dat er überhaupt een waarheid bestaat. “Het kan gewoonweg niet bestaan dat een land dit soort dingen doet”, verzucht Hersh ergens richting het einde van de film. “Het kan niet dat een land dit soort dingen doet en je ervan wegkijkt.” Het is de verzuchting van iemand die zijn volwassen leven lang onvermoeibaar het politieke rot in de ogen keek. Maar het is evengoed een oproep.

Cover-Up is vanaf 26 december 2025 te zien op Netflix (VoD).